Sanktuarium Maryjne w Licheniu-Historia obrazu, Licheń - Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej Królowej Polski
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Historia obrazu:Malutki obrazek, przeznaczony pierwotnie do prywatnych modlitw, stał się obiektem kultu. Płynšca z niego moc daje nadzieję każdemu, kto przed nim uklęknie, spojrzy w oczy Matki Najwiętszej i powierzy się Jej Matczynej opiece. Za przyczynš Maryi dokonujš się cudowne uzdrowienia nie tylko ciała, ale przede wszystkim duszy. Wota i wotywne tabliczki, zawieszone na cianach kocioła w. Doroty, sš wiadectwem wysłuchanych modlitw i prób.Słynšcy z cudów wizerunek Matki Bożej Licheńskiej znajduje się w głównym ołtarzu kocioła w. Doroty w Licheniu Starym. Jest to olejna kopia obrazu Matki Bożej z Rokitna Wielkopolskiego. Namalowany został w drugiej połowie XVIII w. Nieznany z imienia i nazwiska artysta na cienkiej, modrzewiowej desce przedstawił pełnš smutku Najwiętszš Maryję Pannę. Przymknięte oczy nadajš młodej i delikatnej twarzy, o perłowo-różowej karnacji, wyraz melancholijnego zamylenia. Maryja spoglšda na rozpostartego na Jej piersiach orła białego w koronie. Głowa jej okryta jest, spływajšcš na ramiona, złotš szatš bogato zdobionš ornamentami rolinno-kwiatowymi i wysadzanš rozetami z ozdobnych kamieni. Brzegi szaty przyozdobione zostały symbolami męki Pańskiej. Nad głowš Maryi dwie postaci anielskie unoszš koronę.Obraz kilka razy był odnawiany, jednakże twarz Matki Bożej pozostała nienaruszona. Ostatnim, najbardziej gruntownym, pracom konserwatorskim poddano go w listopadzie 1965 r. przed uroczystš koronacjš. Właciwy blat obrazu o wymiarach 9,5 x 15,5 cm został wpuszczony w otwór wyżłobiony w większej desce, posiadajšcej wymiary 16 x 25 cm, przez co powiększono jego pierwotna wielkoć.15 sierpnia 1967 roku przedstawiciele Episkopatu Polski, na czele z Prymasem Tysišclecia ks. kardynałem Stefanem Wyszyńskim, uroczycie koronowali obraz koronami papieskimi. Fakt ten uważa się za porednie uznanie objawień przez władzę kocielnš.Historia wizerunku Matki Bożej Licheńskiej sięga czasów napoleońskich. Polskiemu żołnierzowi - Tomaszowi Kłossowskiemu, rannemu w bitwie narodów pod Lipskiem w 1813 roku, ukazała się Maryja. Uratowała go od niechybnej mierci i poleciła odszukać taki wizerunek, który dokładnie jš odzwierciedla. Po powrocie na ojczystš ziemię Kłossowski znalazł taki obraz i zawiesił go w lesie gršblińskim. Według przekazów ustnych modlšcemu się przy nim pasterzowi Mikołajowi Sikatce w 1850 roku kilka razy ukazała się Matka Boża. Wzywała do pokuty i prosiła o modlitwę. Przepowiedziała wojny oraz epidemię cholery, ale dała też nadzieję:"Gdy nadejdš ciężkie dni ci, którzy przyjdš do tego obrazu, będš się modlić i pokutować, nie zginš. Będę uzdrawiać chore dusze i ciała. Ile razy ten Naród będzie się do mnie uciekał, nigdy go nie opuszczę, ale obronię i do swego Serca przygarnę jak tego Orła Białego. Obraz ten niech będzie przeniesiony w godniejsze miejsce i niech odbiera publicznš czeć. Przychodzić będš do niego pielgrzymi z całej Polski i znajdš pocieszenie w swych strapieniach. Ja będę królowała memu narodowi na wieki. Na tym miejscu wybudowany zostanie wspaniały kociół ku mej czci. Jeli nie zbudujš go ludzie, przylę aniołów i oni go wybudujš".Obietnice Maryi szybko się sprawdziły. Podczas zarazy cholery w 1852 roku obrazek zasłynšł z cudów. 29 wrzenia 1852 roku przeniesiono go do kocioła parafialnego w Licheniu. Spełniajšc życzenie Matki Najwiętszej, wypowiedziane w puszczy gršblińskiej, rozpoczęła się w 1994 roku budowa wištyni, będšca zarazem wotum Jubileuszowym Kocioła Katolickiego w Polsce. 12 czerwca 2004 roku, podczas uroczystej Mszy w. pod przewodnictwem nuncjusza apostolskiego abpa Józefa Kowalczyka, przy udziale kilkudziesięciu tysięcy wiernych biskupi polscy powięcili wištynię.Ocena artystyczna obrazu Błogosławionej Dziewicy Maryi w Licheniu (dokonana przez Jerzego Pietrusińskiego, mgr historii sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie)W kociele parafialnym pod wezwaniem w. Doroty w Licheniu (woj. Poznań, pow. Konin, diec. włocławska) w górnej częci wielkiego ołtarza znajduje się obraz nazywany Obrazem Matki Bożej Licheńskiej. Ten wsławiony cudami wizerunek, już od dawna czczony (o czym wiadczš wota), ocenię pobieżnie pod kštem sztuki. Pracy tej podjšłem się na probę Zgromadzenia Księży Marianów, którzy obraz ten przedstawili mi do fachowej oceny.Obraz Błogosławionej Dziewicy Maryi namalowany jest farbami olejnymi, częciowo z użyciem pozłoty, na deseczce powleczonej kredš, obejmujšcej powierzchnię 9,5 x 15,5 cm. Ponieważ obraz ten był długo zakryty sukienkš, stšd wyglšd jego zakrytej częci jest nieznany.Obraz ukazuje górnš częć postaci Maryi, z głowš nieco zwróconš na lewo (a prawo, gdy się nań spoglšda) jednoczenie pochylonš ku dołowi. Przymknięte i spuszczone oczy nadajš młodziutkiej i delikatnej twarzy o perłowo-różowej karnacji, wyraz melancholijnego zamylenia (może też przejęcia, albo zadumy). Głowa Maryi okryta jest spływajšcš na ramiona szatš, błyszczšcš złotem, bogato ozdobionš ornamentami rolinno-kwiatowymi i wysadzanš rozetami z ozdobnych kamieni. Rzšd drogich kamieni znajduje się również na szacie otaczajšcej twarz Maryi. Brzegi zawieszonej na głowie szaty, po obu stronach tej drogocennej materii, przyozdobione zostały symbolami Męki Pańskiej. Między tymi symbolami - niektóre z nich sš słabo widoczne - po lewej stronie (gdy się patrzy) znajdujš się: gwodzie, ciernie, krzyż, włócznia, gšbka, naczynie do umycia ršk, ręka, która wymierzyła podwójny policzek, bicze, koci do gry, baranek paschalny. Po prawej stronie widnieje: podobizna na chucie Weroniki, kogut piejšcy trzykrotnie, drabina i kielich. Pomiędzy dwoma końcami szaty, szyję Maryi zdobi pięć sznurów pereł. Na piersiach, jakby na małej złoconej tabliczce, (narożniki jej stanowiš namalowane kamienie) znajduje się orzeł w koronie, z mało wyranym znakiem, lub kamieniem. Nad głowš Maryi dwaj zwróceni ku sobie aniołowie, podtrzymujšcy złotš koronę oprawnš w drogie kamienie, a nad niš kula z ozdobnym krzyżem. Ten motyw, jak i płaszczyzna (obrazu) jest koloru ciemnozielonego.Na obrazie dostrzega się lady wiadczšce o tym, że obraz podlegał renowacji: powierzchnia zielonego koloru, a także częciowo przemalowani aniołowie (z dodatkiem mieszaniny farb). Jednakże sama twarz Maryi pozostała nienaruszona. Na obliczu Maryi można jednak zauważyć warstwę brudu i kurzu, które nieco zmieniajš jej kolor. Podobne zmiany sš też widoczne bezporednio na blacie całego obrazu pokrytego cienkš warstwš kurzu. Oprócz tego, obraz jest pełen ladów gwodzi, którymi sukienka była przymocowana do blatu. Ta srebrna blaszka (sukienka), składajšca się z czterech częci, ozdobiona była dziewięcioma drogimi kamieniami okalajšcymi twarz. Elementami stanowišcymi tę blaszanš ozdobę sš motywy zaczerpnięte z obrazu: korona, dwaj aniołowie, szata Maryi (jej okrycie). Jednakże niektóre z symbolów będšcych na obrazie zostały tu pominięte: np. orzeł, czy niektóre symbole Męki. Te ozdoby z blachy zostały wykonane, przez rzemielników pod koniec XIX wieku.Właciwy blat obrazu wpuszczono w otwór wyżłobiony w większej deseczce posiadajšcej wymiary 16 x 25 cm, przez co powiększono pierwotne wymiary obrazu. Cała postać Maryi została osłonięta purpurš (inaczej niż to było na poczštku), spoza której widoczna była jedynie twarz Maryi. Aniołowie (w inny sposób niż wczeniej) podtrzymujš koronę. Obraz był więc poddany renowacji, lecz sposób przeprowadzenia tej konserwacji nie odpowiada współczesnym kryteriom. Do omawiania stanu obrazu powrócimy jeszcze pod koniec tej ekspertyzy.Nie znam ródeł dotyczšcych historii obrazu, poza wiadomociami zawartymi w ksišżeczce Ks. A. Dobruckiego: "Arka Noego, czyli krótka wiadomoć o obrazie Matki Boskiej Licheńskiej, słynšcym łaskami." (Włocławek 1946 s. 17- 27), dlatego mogę przyjšć, że obraz przyniesiony został do Lichenia przez Tomasza Kłossowskiego, kowala zamieszkałego we wsi Izabelin, około połowy XIX w. On to - jak głosi wieć - wracajšc, jako pielgrzym z Częstochowy, przyniósł ze sobš obraz z nieznanego miejsca. Najpierw obraz doznawał czci w jego domu, następnie zawiesił go w lesie na drzewie, a w 1852 r. został umieszczony w wištyni parafialnej. Oprawiony w złocone ramy, z obudowš na wzór kapliczki, wykonanš w stylu eklektycznym (dominujšcym w drugiej połowie XIX w.), w której znajdował się do dnia dzisiejszego.Wiele danych wskazuje na to, że cudowny obraz namalowany został przez polskiego artystę. Jednakże bez szczegółowych badań nie da się ustalić w jakim czasie i miejscu zostało to dokonane. Ogólnie można powiedzieć, że obraz mógł powstać ok. XVIII wieku, co zdaje się potwierdzać "Katalog Zabytków Sztuki w Polsce" (T. 5 woj. Poznańskie, z. 8, pow. Koniński, opr. J. Eckhardtówna, J. Orańska, Warszawa 1952, s. 18.). Katalog podaje, że o obrazie wzmiankowano na poczštku XIX w. Ubolewać należy, że autorzy katalogu nie podjęli się dokładnej ekspertyzy wizerunku. Można przecież już wiele powiedzieć na podstawie fotokopii dzieła, nawet, gdy z powodu zakrycia sukienkš obraz w większej częci nie jest znany. Przecież i dzieła najsławniejszych twórców bada się niekiedy na podstawie twarzy, ponieważ często resztę dzieła malowali gorsi artyci.W dawnych czasach sztuka malarska uprawiana była przez rzemielników w miejskich kolegiach i w klasztorach. Jedne obrazy przeznaczone były dla kociołów, lub też sprzedawane były na rynku, prywatnym odbiorcom. Sposób malowania obrazu jest redniowieczny, albo naladujšcy starożytny styl. Po Soborze Trydenckim sposób malowania postaci Maryi podlegał różnym eksperymentom, a twórcy różnych cudownych obrazów najczęciej naladowali obraz Jasnogórski. Obraz Licheński jest kopiš cudownego obrazu z Rokitna leżšcego na Pomorzu Zachodnim. Przypuszcza się, że obraz te...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]