subkultury, AWFiS, Psychologia i Psychiatria
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Subkultury, sekty-, jakie te zjawiska niosą zagrożenie społeczne.
Subkultury
Subkultura to nieformalna grupa osób działająca według odrębnych
wzorów i zasad postępowania. Jej członkowie nie przestrzegają zwyczajowo
przyjętych w społeczeństwie norm. Osoby należące do tych podkultur to
zazwyczaj ludzie bardzo młodzi, uczniowie szkół średnich, studenci. Najwięcej
z nich można spotkać w dużych miastach. W małych wioskach są oni wytykani
palcami, ośmieszani oraz często prowokowani do bójek. Niektóre z tych
nieformalnych grup są nastawione pokojowo do otaczającego ich świata.
Najspokojniejsi byli kiedyś hippisi. Obecnie określa się tak rastmanów. Na
drugim biegunie stoją skinheadzi, dla których agresja jest częścią ideologii.
Najbardziej znanymi subkulturami w Polsce są punkowcy i skini, którzy od lat
toczą boje o palmę pierwszeństwa wśród grup młodzieżowych w Polsce.
Punk to ruch, który powstał w latach 70-tych w Wielkiej Brytanii i w
USA. Przyjmuje się, że pierwszym wydarzeniem publicznym związanym z
punkami był koncertowy debiut zespołu “Sex Pistols’ w Londynie w 1976
roku. Skandalizujący styl tego zespołu, stał się podstawą zachowań subkultur
punkowych. Ruch, który obok własnych upodobań muzycznych zwyczajów,
fryzur “na Irokeza” i skórzanych kurtek, nabijanych ćwiekami, opatrzonych
napisami typu, „Fuck off”, “New Degeneration”, Punks not dead, symbolami
anarchii, nazwami ulubionych zespołów, ćwiekowymi pasami, pieszczotkami,
czyli bransoletami na przegubach dłoni, podartymi spodniami lub będących w
kolorowe łaty z zamkami błyskawicznymi, chodzących w ciężkich
wojskowych butach- glanach, proponował rozbudowane, nieraz bogate próby
artystycznej ekspresji. Wszystko to prowadziło do budowy własnej wizji
świata- anarchii. Punki często uczestniczą w akcjach proekologicznych,
manifestacjach na rzecz przeciwko aborcji, przeciwko karaniu za posiadanie
narkotyków, włączając się również w manifestacje polityczne i pacyfistyczne.
Anarchiści są opozycją wobec państwa jako takiego i w opozycji do
jakiegokolwiek z istniejących systemów politycznych.
Na podłożu punka rodził się w Polsce inny odłam kontrkulturowy,
mianowicie skinheads, zwani u nas pospolicie “skinami’. W początkowej fazie
ruchu polski skin nie miał ideologii; naśladował on zaledwie postawy i
zachowania zachodnich skinheadów, w dużej mierze inspirowane rasizmem,
faszyzmem czy zwykłym chuligaństwem. Zgodnie też z importowanymi
wzorami polskie “skiny” zaczęły się łączyć z grupami tak zwanych
football - hooligans, zorganizowanymi grupami kibiców wszczynających
awantury z okazji meczów piłkarskich. Wspólnoty i agresywny charakter
działalności “skinów’ ujawniał się też przy wielu okazjach; prowokowali oni
bójki, dokonywali napadów na rozmaitym tle, urządzali “zadymy” na
koncertach. “Skiny”, w odróżnieniu od “punków”, noszą się ascetycznie i
schludnie. Ich “glany” muszą być wypastowane do połysku na czarno a
obowiązkowo czerwone sznurowadła stanowią symbol rasizmu. Również
szelki są czerwone, rzadziej czarne. “Munduru” dopełniają nowe dżinsowe
spodnie z podwiniętymi nogawkami i kurtki - dżinsowe, skórzane lub
wojskowe z demobilu. Najbardziej charakterystyczną cechą są jednak głowy -
bardzo krótko ostrzyżone lub ogolone “na łyso” (stąd nazwa - skinheads -
“skórzane głowy”). W sumie, więc, obraz “skina” jest obrazem młodego
bojówkarza, potencjalnego uczestnika jakiejś formacji paramilitarnej.
Bardzo interesującą subkulturą są gitowcy tak zwane gity. Jest to
zjawisko rdzennie polskie. Pojawili się w latach 70 - tych tworząc pod
względem struktury rodzaj zamkniętego klanu, w obrębie, którego preferowano
styl bycia oparty na sile, kulcie przemocy i podporządkowania. Zasady te mają
swoją pragenezę w ruchu “drugiego życia”, który pojawił się około 1955 roku
w zakładach poprawczych i karnych. Stosunkowo najwięcej gitowców
rekrutowało się spośród uczniów szkół zawodowych i przyzakładowych.
Gitowcy tworzyli pewien stereotyp elity. Uważali siebie za awangardę
powołana do panowania. Dla podkreślenia swej grupowej tożsamości ubierali
się w ortalionowe kurtki tzw. Szwedki i spodnie zaprasowane na kant. Nosili
fryzurę na małpę. Ważna rolę odgrywał tatuaż, zwłaszcza kropki na dłoniach,
palcach oraz twarzy. Najważniejszym znakiem była kropka przy lewym oku
(cyngwajs). W każdej grupie obowiązywała hierarchia, przywódcą był ktoś, kto
miał kontakty ze światem przestępczym. Posługiwali się specyficznym
niezrozumiałym dla niewtajemniczonych żargonem. Pewne elementy
subkultury gitowców przetrwały u skinheadów.
Do subkultury zalicza się także satanistów, ruch, który zawsze były w
opozycji wobec chrześcijaństwa i jego doktryny. Satanizm pozwala człowiekowi,
który odrzucił Boga, stać się swoim własnym Bogiem. Podstawowym
ceremoniałem satanistów są “czarne msze”. W Polsce subkultura pojawiła się po
1984 roku na fali popularności zespołów metalowych, takich jak “Kat”, “Kreon”
i “Fatum”. Teksty piosenek tych zespołów zawierają wiele motywów
satanistycznych, łącznie z otwartą manifestacją zła i szatana. Funkcje rytualne
przejmują koncerty, w czasie, których sataniści występują w “pełnym
rynsztunku”, czyli czarnych skórzanych kurtkach z napisem “Ave Lucyfer”, a na
szyi z odwróconym krzyżem. Symbolem satanistów jest także pięść z dwoma
wystawionymi palcami, wskazującym i małym.
Podobni do satanistów są metalowcy, lub heavy –metalowcy. Jest to
subkultura fanów odmiany rocka zwanej heavy metal. Początek ruchu sięga lat
70-tych, ale największą popularność w wielu krajach osiągnął w następnej
dekadzie, kiedy to koncerty rockowe zaczęły przybierać charakter coraz większej
widowiskowości i teatralizacji. Metalowcy nie głoszą specjalnej ideologii czy
filozofii. Teksty piosenek podkreślają kult szatana, zła, apoteozę tych
negatywnych sił. Zainteresowanie okultyzmem i czarną magią powoduje, że
utożsamia się ich często z satanistami. Fani heavy- metalu ubierają się na wzór
dawnych rockersów. Ich styl to: obcisłe skórzane lub jeans’owe spodnie,
skórzane kurtki-, ramoneski, pasy nabijane ćwiekami, koszulki, na których
dominują kościotrupy i inne przerażające postacie. Noszą długie włosy
sprawiające potarganych.
Do subkultury można także zaliczyć harleyowców
,
motocyklistów. Ruch ten
jest stale obecny niemal w całej Europie, USA i Australii. W latach 50-tych na
autostradach Kalifornii i Wschodniego Wybrzeża zaczęli się pojawiać gromadnie
młodzi mężczyźni, tak zwani ridersi na ciężkich motocyklach. Harleyowcy nie
starają się afiszować z jakąkolwiek ideologią, interesują ich tylko motocykle i
wszystko im podporządkowują. Prawzorem i najczęściej używaną maszyną jest
amerykański Harley Dawidson. W Polsce pierwsi harleyowcy pojawili się w
latach 70-tych. Harleyowców charakteryzuje duch męskiej sprawności i siły.
Typowy strój harleyowca to czarna skórzana kurtka z symbolami i emblematem,
podkoszulek z oberwanymi rękawami i demonicznym wzorkiem, szeroki i ciężki
od żelaza pas, dżinsy z dziurami lub skórzane spodnie, wysokie buciory. Na
przegubach bransolety, palce w srebrnych pierścieniach, tatuaże. Jest też styl na
“Dziki Zachód”: kowbojski kapelusz, takież buty, frędzle i indiańskie ornamenty.
Napojem mistycznym harleyowców jest piwo lub whisky “Jack Daniels”. Na
popularnych zlotach harleyowców panuje atmosfera pikniku i wzajemnego
zrozumienia.
Kolejną subkulturą są hipisi. Pierwsze grupy pojawiły się w latach 60-tych
w USA, jako wyraz buntu przeciwko tradycyjnym amerykańskim wartościom
kariery, profesjonalnej perfekcyjności, postępowi, prestiżowi mierzonemu
stanem posiadania. U podstaw ruchu legły nastroje pacyfistyczne, których
radykalizacje nastąpiła po wybuchu wojny wietnamskiej. Hipisi głosili hasła
wolnej miłości, powrotu do natury, pacyfizmu, dostępu do narkotyków, tolerancji
w zakresie wyboru sposobu życia, zachowania i ubioru. W Polsce hippisów
utożsamiano z narkomanami. Długowłosi i ekstrawagancko ubrani stanowili
wstydliwy problem. Z biegiem lat ruch przestał istnieć, ale poglądy dawnych
hipisów nadal znajdują zwolenników wśród młodych ludzi.
Myślę, że subkultury młodzieżowe w pewnym stopniu są zjawiskiem
autentycznym, choćby, dlatego, że zaspokajają niektóre potrzeby młodych ludzi
niemogących sobie znaleźć miejsca w normalnym życiu. Są, zatem miejscem
wyzwalania się frustracji, ale również uzewnętrznianiem szerszych problemów
współczesnego świata. Młodzież intensywnie poszukuje własnej tożsamości i
autentycznego stylu życia. Grupy hipisów, punków, poppersów, rastafarian,
stanowią różne mutacje podkultur mających swój rodowód w kulturze
amerykańskiej i zachodnioeuropejskiej. Na polskim gruncie ruchy te pojawiły się
jakby po czasie, z dużym opóźnieniem w stosunku do Zachodu Europy i Stanów
Zjednoczonych. Dlatego choćby miały charakter wtórny wobec młodzieżowych
ruchów społecznych lat 60-tych niewiele wnoszą do repertuaru haseł czy
propozycji ideowych, które miały miejsce 20 lat temu. Dziś wracają one znowu
w postaci mody, muzyki i określonej “ideologii”. Jednocześnie już nie
bulwersują tak silnie, jak miało to miejsce w latach 60-tych, ale raczej stanowią
dobra pożywkę dla kultury masowej, awangardowej sztuki. Zbadanie
autentycznej świadomości młodego pokolenia, jego stosunku do przeszłości i
przyszłości wymaga zajęcia się wytworami kultury młodzieżowej: muzyką,
literaturą, a więc tymi obszarami, które artykułują ich indywidualny świat. Ta
metoda poznawcza może okazać się o wiele skuteczniejsza niż tradycyjne
metody.
Wydaje mi się, że w Polsce młodzi ludzie otwarci są na wpływy z Zachodu i to
nie na to, co pozytywne, ale najczęściej na owe nowinki, które docierają do nas
w zwulgaryzowanej formie. Poza tym inne są społeczno - ekonomiczne
uwarunkowania subkultur zachodnich, a inne polskich. Młodzi na całym
świecie stanowią grupę najbardziej zagrożoną: czasem biedą, bezrobociem,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]