SZKOŁA CHICAGOWSKA, Historia Sztuki, Historia Sztuki (rok III), Semestr V, Sztuka nowoczesna polska, Pomoce ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
K O N S P E K T R E F E R A T U
Oliwia Juras
ODK III – Konserwatorstwo
SZKOŁCHICGOWSK
1.
Geneakołychicagowkiej– prycynypowtaniaicynnikitymulującerowój
ybkirowójmiatawpołowieXVIIIwirywaliacjaNowymYorkiem
1871 i 1874 – pożarynicącenacnącdmiata– koniecnododbudowy
aintereowaniamateriałamiowyokiejwytrymałoci– nowemożliwocitechnicne
1859 – pierwsza winda w NY – Elisha Otis – ułatwieniewdotpiedobardowyokich
piter,brakprekody komunikacyjnej
2.
ZałożeniakołychicagowkiejwwypowiediachjejpredtawicielaLullivana
Przede wszystkim funkcjonalizm zgodny z prawami natury – „ormawynikaunkcji”
architektura w łużbie połeceotwa – powinna dotoowywad i do mian
zachodącychwpołeceotwieipełniadjegowymagania
podiałnaccibudynkuewgldunaunkcje– piwnicaiotatniepitrogopodarce,
wyokiparterhandlowy,wyżepitrabiurowe
atoowanienowocenychmateriałówodużejwytrymałoci
3.
Przedstawicieleidieła
William Le Baron Jenney
BUDYNEK LEITERA W CHICAGO 1879
CARNEGIE PHILIPPS STEEL COMPANY W PITTSBURGU 1885
HOME INSURANCE BUILDING W CHICAGO 1884-1885
Louis Sullivan
:
WAINWRIGHT BUILDING W CHICAGO 1890-1891
DOM TOWAROWY CARSON, PIRIE, SCOTT W CHICAGO 1899-1905
Dankmar Adler
WAINWGRIHT BILDING W SAINT LOUIS 1890-1891
AUDYTORIUM W CHICAGO
Daniel Burnham
MONADNOCK BUILDING W CHICAGO 1891
RELIANCE BUILDING W CHICAGO 1894
William Holabird i Martin Roche
TACOMA BUILDING W CHICAGO 1889
MARQUETTE BUILDING W CHICAGO 1894
4.
Podsumowanie – cechy charakterytycne koły chicagowkiej na prykładie Domu
handlowego Schlesinger &Mayer w Chicago L. Sullivana:
nowy
typ
konstrukcji –
konstrukcja
chicagowska
kielet żelany na rucie
fundamentowym,
nowytypdużegookna–
okno chicagowskie
talowakontrukcjaodwierciedlającaiwpodialeelewacji
kubicnabryłaopłakimdachu
elewacje najcciej wykaocane abrycna terakotą ora detalami o ornamentyce
rolinnej
podiałbudynkuewgldunafunkcje – widoczny w elewacji
dążenie do „cytych orm” jednocących kontrukcje i architektur – inżynier =
architekt
5.
wiatoweTargiwChicago1893– kryyunkcjonalimu,konieckołychicagowkiej
Na pocątku XIX tulecia
rozwój miat amerykaokich
potpował niewykle
żywiołowoWródgwałtownierowijającychimiatpowechnebyłopryjcieplanów
urbanitycnych w oparciu o jednolitą iatk kwadratów Za takim potpowaniem
premawiały argumenty
pragmatyczne i ekonomiczne
– zagospodarowanie terenu o
regularnychktałtachjetłatwiejeitaoe
ybkorowójpotpowałtakżewChicagoPierwadużabudowlaruyłana
pocątkulattrydietychPowechnietoowanowynaleionąw1832rokudrewniano-
talowąkontrukcjeonawie
baloon-frame
, drewniane listwy umieszczano w fundamentach
iwmacnianodiagonalnymibelkamiCcikontrukcyjnebyłybitetalowymigwodmi
Domybudowanocorawyżeicorabliżejiebie– wymagaływicolidnejipewnej
konstrukcji. Pomimo coraz szerszego zastoowaniataliwarchitekture,wpołowieXIX
wiekujakomateriałbudowlanywciążdominowałodrewno
Prełomnatąpiłw1połowielat70-tych, kiedy dwa
wielkiepożarymiata
trawiły
ogromnącdabudowaoNailonowtedywyiłkinadopracowaniemkontrukcji odpornej
nawyokietempKiedyokaałoi,żekontrukcjemetaluicegłynieąpalneapretano
toowaniainnychmateriałów
PejażarchitektonicnyChicagotegookreujetdodjednolityOile,wNY
wyokie budynki wnoono poród XVIII wiecznego budownictwa, o tyle w Chicago
nowoczesne domy o podobnej – nacnejjaknaowecaywyokoci– wnoonocałymi
dzielnicami. W latach 1880-90licbamiekaocówwroła500 000domiliona,licbapiter
w wysokich budynkach z 10 do 16. W latach 90-tychwmieciebyłojużwiele8-9pitrowych
budynkównaywanychumnie„drapacamichmur”Prycyniłoidotego
wypracowanie
ognioodpornej konstrukcji stalowej
,
nowej technologii budowy undamentów
wytrzymującychznaczneobciążeniaorazwindy osobowej
,któraucyniłanajwyżepitra
budynkówatrakcyjnymiPotptechnologicnypreważnienieedłjednakwpare
etetycnym Nowocene kontrukcje cto ukryte były pod klaycnymi aadami
Zdarałyijednakwyjątki,akontrukcjakieletowanajdującawojeodbiciewaadie
tałaijednymnakówroponawcychkołychicagowkiej
Założeniazkołychicagowkiej.
Louiullivan,obokDankmaradlera,byłjednympredtawicielekoły,który
próbowałwypracowadartytycnaorm dlabudynkówużytecnocipublicnejwojemyli
natematprojektowaniabudynkówbiurowychawarłweeju„rtytycneroważaniao
wyokichbudynkach”Ropatrywałwnimtry
funkcje biurowca
.
PARTER – toklepyicdkomunikacyjnawyżymipitrami.
PITR POREDNIE – jednakowo przestrzennie zaprojektowane
kondygnacje, co daje aad tanowiącą iatk okien podielonych
kolumnami.
OTTNIE PITRO – urądenia i intalacje miecące mechanimy
koniecnedoobługibudynkówcytwieocyattyka
Owartocibudynkudecydujejego
unkcjonalnod
i ten problem jest dla Sullivana
najważniejy Cytat „Takie jet prawo rądące recami i itotami, iycnocią i
metaiyką,cłowieceotweminadcłowieceotwem,żeżyciejetroponawalnepre
swojeprejawy,żeunkcjaawepopredaorm,takiejetprawo”
twierdenie „orma wynika unkcji” najlepiej oddaje idee architekta,
podumowujejednocenieprełomjakidokonałiwarchitektureamerykaokiejna
prełomie XIX i XX wieku Poglądy ullivana wykracały jednak poa prytocone
twierdenia Mówił „architektura () jet diałalnocią połecną Jeli pragniemy
roumieddlacegownaejarchitekturepewnerecątakie,anieinne,muimypojred
nananaród()Ztejperpektywykrytycnepojrenienaarchitekturtajeianalią
warunkówpołecnych,wktórychonapowtaje”Takwicunkcjajetnicyminnymjak
koniecznocią połeczną
, orma architektury dotoowuje i do achodących w
połeceotwiemian,tarająciapokoidjegowymaganiarchitekturtraktowałwic
jakoodpowiednapewienproblem„()wyokibiurowiecnależytraktowadjakoproblem
życiowy,wymagającyjaknajybegorowiąania”
Predtawicieleidieła
WILIAM LE BARON JENNEY [1832-1907] budowałpierweprawdiwedrapacechmurw
ChicagoBudujekamienia,dopierojegonatpcy– októrychbdiemowawnatpnej
kolejnoci– atąpilicałkowiciekamieożelaem,coerokootworyłowrotanowocenoci
Pierwyprawdiwyamerykaokidrapacz chmur, mianowicie
HOME INSURANCE BUILDING
WNOWYMYORKU,poiadatylkokieletlanegożelaa,ma42mwyokoci,ewntrną
okładincegiełikamieniZatoowanownimnowatorkąkontrukcjundamentów,
kładającąiewmocnionychbetonowychpłyt(jakoelementtabiliujący)Zburonyw
1931 roku
.
Prawdiwykoknapródnatąpiłdopierow1885rokupodcaprowadonejpreJenney’a
nadbudowy6pitrowegobudynku
CARNEGIE PHILIPPS STEEL COMPANY W PITTSBURGU
,
do10piterbepreciążaniakontrukcjiZatoowanotalbeemerowką,któratałai
podtawą wnoenia budynków o lżejym kielecie Oryginalnod Jenney’a na tle
architektówtychcaówpoleganatoowaniurowiąaotechnicnychipremyłowych,
wiąanychrowojemwpółcenejmumetalurgii
BUDYNEK LEITERA W CHICAGO
1891 jetjużprykłademwłaciwego„drapacachmur”Jet
to magazyn okontrukcjikieletowejŻeliwnekolumnywewntru,powoliłynauunicie
cianamononychCeglanełupywcianachewntrnychmiecąerokie, oszklone
otwory okienne kielet jako dominujący akcent budynku, ujawnia i w olbrymich
kwadratach,bdącymipodiałemcianyewntrnejElewacja jest surowaigładka.
LOUIS HENRY SULLIVAN [1856-1924] był najwybitniejym predtawicielem koły
chicagowkiejwojewyktałcenieuupełniałwEuropiewEcoledeBeauxrtiniebył
adowolonytegodowiadceniaNieulegajednakwątpliwoci,żedowiadcenieto
odcinłoinajegotwórcociFunkcjonalizm wysnuty z teorii Violle-le-Duca – wiara w
aktywny charakter szkieletu – orałąceniegodekoracjąjetcharakterytycnedla
ullivanaW1879rokuwtpujedobiuraarchitektonicnegoDankmaradlera*1844-1900],
aod1881rpracująpodwpólnymyldemdler&ullivanIchpierwymwpólnym
projektem jest
AUDITORIUM BUILDING W CHICAGO
1889Budynekłącyłwobiewyokiej
klayhotelipomieceniabiurowetałiworem,którymkonkurowadpragnły
pónieje drapace chmur w miecie Budynek jet ciżki w proporcjach, dominant
wyokociowątanowiwieża,aadajeturowa,podielonana3 pasy, zróżnicowane
poprzez zamknitepełnymłukiemwnkiokienneobejmująceoknanakilkupitrach. W
projekcietymwidadjeceinpiracjetylamihitorycnymiKolejnymprojektemtejpary
jest
WAINWRIGHT BUILDING W ST. LOUIS
1890-1891. Budynek ma 10 kondygnacji, a
dominującywertykalnykierunekwynacająwąkiełupy
Samodzielnie sygnowanym prze ullivana projektem jet prebudowa itniejącego już
DOMU TOWAROWEGO CARSON, PIERRIE, SCOTT W CHICAGO
1899-1905. Wntre ma
charaktermagaynu,ociągłych,nieprerwanychpowierchniachpodłóg elewacjamaukład
horyontalnyOkrągławieżawtopionawjednennarożnikówmainnycharakterniżreta
budynku – wąkiepionoweżebramiecątalekłaOknachicagowkie,ocienkich
metalowychramach,ąotrowycitewaadie,dająmocnyeektwiatłocieniowyOkna
niżychpiterpołąconowąkimpaemornamentuwytłoconegowterrakocie
DANIEL BURNHAM [1846-1912]jet kolejnym architektem diałającym w tym czasie w
Chicago.
MONADNOCK BUILDING
W CHICAGO 1891 gładką,niedekorowanąaadcetycną,
ceglaną cian ożywiają jedynie wąkie okna umiecone w cianie pomidy 13
kondygnacyjnymi dwuosiowymi wykuszami.
Inny projekt tego architekta to
RELIANCE BUILDING
W CHICAGO 1894 bdącyklanąwieżą
owyokoci15kondygnacji. Cokółciemnegokamieniailniekontratujeekłemibiałymi
płytkamiglazurowanymi. Okapydachutanowiącienkiepłyty,koniecnejedyniedlacelów
ołony
KolejnąważnąpółkąprojektowąwChicagojetirmaWILIAMA HOLABIRDA [1854-1923] &
MARTINA ROCHE [1853-1927]
TACOMA BUILDING W CHICAGO
1889 równieżmiałkontrukcjkieletową– ważnyto
jednakbyłapektekonomicnyitoonmotywowałktałtbudynku(wgmachuotakich
rozmiarach zysk z dodatkowej przestrzeni mieszkalnej, uzyskanej przez zastosowanie
szkieletu zamiast konstrukcji ceglanej, równałicynowidodatkowegopitra)Faada
jetjakby2wymiarowa,rytmicne,ciągnąceiniemalprecałąaadwykuoweokna
nadająjejdynamiki
MARQUETTE BUILDING W CHICAGO
1894 maproporcjonalnaelewacjerodielonąpre
erokąpretreookienchicagowkichBryłaprypominającaliterE(rodkowacd,
najciemniejaużytajakopiondwigowy)Powierchniekażdegopitraniemającian
diałowych
Cechycharakterytycznezkołychicagowkiej
naprykładieDomuhandlowegochleinger
&Mayer w Chicago L. Sullivana:
nowy typ konstrukcji –
konstrukcja chicagowska
kielet żelany na rucie
fundamentowym,
nowytypdużegookna–
okno chicagowskie
talowakontrukcjaodwierciedlającaiwpodialeelewacji
kubicnabryłaopłakimdachu
elewacjenajcciejwykaocaneabrycnaterakotąoradetalamioornamentyce
rolinnej
podiałbudynkuewgldunaunkcje– widoczny w elewacji
dążeniedo„cytychorm”jednocącychkontrukcjeiarchitektur– inżynier=
architekt.
MidzynarodowaWystawa
w 1893 roku nieapewniłatriumuanitalowejkontrukcjiani
dekoracjiwypływającejnowegoukładuliniitrukturalnych,lecpreciwnie– powrótdo
tylówhitorycnychpreciwionoirowojowitukiwynutejobliceoinżynierai
nieograniconejmożliwocitworeniapretreni
[ Pobierz całość w formacie PDF ]