SYSTEMY POLITYCZNE,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
USTR�J PA�STWA � czyli urz�dzenie pa�stwa, jest okre�lany przez nast�puj�ce elementy:wskazanie suwerena, czyli podmiotu, od kt�rego wywodzi si� wszelka w�adza w pa�stwiewskazanie organ�w pa�stwa i ich upowa�nie� oraz ich obowi�zk�wokre�lenie relacji mi�dzy organami pa�stwaZmiana ustroju:ewolucjarewolucjaprzewr�tSYSTEMY POLITYCZNE PA�STWASYSTEM PARLAMENTARNO-GABINETOWYKlasyczny model systemu parlamentarno-gabinetowego wywodzi si� z tradycji Wielkiej Brytanii. Jego podstaw� jest r�wnouprawnienie w�adzy wykonawczej i w�adzy ustawodawczej, wsp�praca mi�dzy nimi oraz istnienie r�nych �rodk�w wzajemnego oddzia�ywania tych w�adz - odpowiedzialno�� polityczna rz�du przed parlamentem, a jednocze�nie dysponowanie przez w�adz� wykonawcz� (egzekutyw�) prawem rozwi�zania parlamentu. Istnieje r�wnie� dualizm w�adzy wykonawczej - rz�d - g�owa pa�stwa.Zasadnicze za�o�enia ustrojowe systemu parlamentarno-gabinetowego mo�na sprowadzi� do nast�puj�cych charakterystycznych cech:rz�d powo�ywany jest w ten spos�b, �e g�owa pa�stwa mianuje premiera, a na jego wniosek innych cz�onk�w rz�du. W praktyce �ycia politycznego g�owa pa�stwa musi liczy� si� z uk�adem si� politycznych w parlamencie.g�owa pa�stwa nie ponosi odpowiedzialno�ci politycznej za swoj� dzia�alno��. Dlatego te� w systemie tym istotn� rol� odgrywa instytucja kontrasygnaty, kt�ra polega na tym, �e ka�dy akt urz�dowy g�owy pa�stwa musi by� r�wnocze�nie podpisany (kontrasygnowany) przez w�a�ciwego cz�onka rz�du, kt�ry jednocze�nie bierze na siebie odpowiedzialno�� za dany akt przed parlamentem.egzekutywa, by mog�a dzia�a�, musi zawsze reprezentowa� wi�kszo�� parlamentarn�rz�d ponosi odpowiedzialno�� polityczn� przed parlamentem, zar�wno za swoj� dzia�alno��, jak i za akty urz�dowe g�owy pa�stwa. Je�eli rz�d utraci zaufanie parlamentu, obowi�zany jest poda� si� do dymisji. Jednak g�owa pa�stwa nie musi przyj�� dymisji rz�du, a w miejsce tego mo�e rozwi�za� parlament i zarz�dzi� nowe wybory powszechne.zar�wno cz�onkowie rz�du, jak i g�owa pa�stwa ponosz� odpowiedzialno�� konstytucyjn�WIELKA BRYTANIANie posiada konstytucji. Podstawowymi �r�d�ami prawa konstytucyjnego jest prawo stanowione (Wielka karta swob�d z 1215, Ustawa o prawach z 1689, Ustawa sukcesyjna z 17..), prawo precedensowe oraz konwenanse konstytucyjne (utarta praktyka post�powania w spos�b powszechnie uznany za w�a�ciwy w typowych sytuacjach ustrojowych)W systemie brytyjskim:sk�ad gabinetu okre�la premierurz�d premiera obejmuje lider partii, kt�ra zwyci�a w wyborach powszechnych do Izby Gminrz�d kt�ry utraci� zaufanie Izby Gmin podaje si� do dymisji lub zwraca si� do g�owy pa�stwa o rozwi�zanie Izby Gminpremier musi zasiada� w Izbie Gminodpowiedzialno�� przed parlamentem ponosi ca�y rz�dg�owa pa�stwa nie odpowiada polityczniePARLAMENTsk�ada si� z:Izby Lord�w - zasiadaj� w niej lordowie duchowni (26 biskup�w Ko�cio�a anglika�skiego) i lordowie �wieccy (mianuje ich do�ywotnio monarcha na wniosek premiera) - pe�ni ona funkcje ustawodawcze (veto zawieszaj�ce wobec ustaw Izby Gmin) i s�downicze (S�d Apelacyjny w sprawach cywilnych i karnych)Izby Gmin - wy�aniana w wyborach powszechnych (659 cz�onk�w, kadencja nie d�u�sza ni� 5 lat). Posiedzenie sesji otwiera monarcha, wyg�aszaj�c mow� tronow�. Jej obradom przewodniczy SPEAKER. Organizacja i funkcjonowanie Izby zwi�zane jest z istnieniem frakcji parlamentarnych - konserwatywnej, liberalnej i laburzystowskiej. Partia kt�ra wygra�a wybory tworzy rz�d Jej Kr�lewskiej Mo�ci, a jej lider zostaje premierem. Lider du�ej partii, uznany oficjalnie za przyw�dc� opozycji Jej Kr�lewskiej Mo�ci z grona swoich wsp�pracownik�w tworzy gabinet cieni. Izba gmin spe�nia dwie podstawowe funkcje: ustawodawcz� i kontroln� w stosunku do rz�dumonarchy (dziedziczny) - dzisiaj jest instytucj� centralizuj�c� i integruj�c� pa�stwo brytyjskie. Jego udzia� ogranicza si� do trzech praw: prawa udzielania rad, prawa do zach�cania, prawa do ostrzegania.Ponadto:stoi na czele pa�stwa,stoi na czele w�adzy wykonawczej,obok Izby Gmin i Izby Lord�w jest jednym z ogniw legislatywyjest g�ow� Ko�cio�a anglika�skiego w Anglii i prezbiteria�skiego w Szkocjisymbolizuje Commonwealth of Nations.powo�uje premiera (lidera wi�kszo�ci parlamentarnej)teoretyczne bez parlamentu monarcha pe�ni dow�dztwo nad si�ami zbrojnymi, zwo�ywanie i rozwi�zywanie parlamentu, prawo weta wobec ustaw (weto ostateczne - niestosowane od III-ch wiek�w), prawo �aski, mianowanie ministr�w, s�dzi�w lord�w, prowadzenie polityki zagranicznejw praktyce wszelka dzia�alno�� monarchy wykonywana jest za bezpo�rednio przez ministr�w w imieniu monarchy b�d� przez monarch� ale za rad� i zgod� ministr�w i wymagaj� ka�dorazowo kontrasygnaty -konwenans konstytucyjny - kr�l nie mo�e dzia�a� sam (suwerenne uprawnienie - powo�anie premiera)RZ�D I GABINETRz�d - ca�y aparat administracji pa�stwowej op�acanej ze skarbu pa�stwa (nie jest organem kolegialnym jak w innych pa�stwach)Gabinet - organ w�adzy wykonawczej dzia�aj�cy na zasadzie kolegialno�ci - jest niejako trzonem rz�du (oko�o 20 os�b) powo�ywanych spo�r�d Izby Lord�w i Izby Gmin. Okre�la kierunki polityki pa�stwa, kontroluje administracj�, koordynuje prac� ministerstw. (Zbiera si� przewa�nie 2 razy w tygodniu w siedzibie premiera przy Downing Street 10)PREMIER - najwa�niejszy doradca monarchy i szef rz�du, lider partii rz�dz�cej - lider Izby Gmin. W praktyce decyduje o rozwi�zaniu parlamentu (formalnie - monarcha na wniosek premiera). Mianuje na najwy�sze stanowiska pa�stwowe, ko�cielne i gospodarcze. Dokune swobodnie zmian w sk�adzie rz�du i gabinetu.Uprawnienia premiera poparte jego pozycj� w parlamencie - system gabinetowo-parlamentarny (przewaga rz�du nad parlamentem)NIEMCY (16 Land�w)Niemiecka odmiana systemu parlamentarno-gabinetowego, nazywana systemem kanclerskim, a to z powodu znaczenia jakie posiada w tym systemie Kanclerz. System ten charakteryzuje si� odrzuceniem zasady, �e szef rz�du jest �primus inter pares � cz�onk�w gabinetu. Kanclerz ma konstytucyjne przyznan� kierownicz� pozycj� w rz�dzie i jest politycznie odpowiedzialny przed parlamentem.W�adza wykonawcza nale�y do prezydenta i rz�du. Konstytucyjna rola Prezydenta, poza udzia�em w wyborze Kanclerza (wskazuje kandydata na kanclerza), jest niewielka i w praktyce sprowadza si� do funkcji reprezentacyjnych. Prezydent nie rz�dzi, jedynie reprezentuje pa�stwo. Wybierany na 5 lat przez Zgromadzenie zwi�zkowe (deputowani do Bundestagu i taka sama liczba cz�onk�w powo�ywanych przez parlamenty krajowe - Landstagi).Do jego uprawnie� nale��:reprezentowanie pa�stwa na zewn�trzzawieranie um�w mi�dzynarodowychprawo �askina wniosek rz�du - rozwi�zuje parlament (gdy rz�d nie uzyska wotum zaufania)Ka�dy jego akt urz�dowy musi by� kontrasygnowany przez kanclerza albo w�a�ciwego ministra.Rz�d zwi�zkowy - sk�ada si� z kanclerza oraz ministr�w. Kanclerz wybierany jest na wniosek Prezydenta przez Bundestag (bezwzgl�dn� wi�kszo�ci� g�os�w). Nominacj� wr�cza mu Prezydent. Kanclerz posiada wyj�tkow� pozycje w ramach w�adzy wykonawczej:ustala wytyczne polityki pa�stwa i ponosi za nie odpowiedzialno�� przed parlamentem. Jedynie Kanclerz odpowiada przed parlamentem. Utrata przez niego zaufania bezwzgl�dnej wi�kszo�ci cz�onk�w Bundestagu powoduje zmian� na stanowisku Kanclerza oraz powo�anie nowego rz�du (konstruktywne wotum odpowiedzialno�ci z jednoczesnym wskazaniem nast�pcy kanclerza).Parlament w Niemczech sk�ada si� z dw�ch izb:ni�szej - Bundestagu - IZBA ZWI�ZKU - parlament federalny dzia�aj�cy permanentnie (reprezentacja og�lnonarodowa- 669 cz�onk�w wybieranych na 4 lata w wyborach powszechnych). Odgrywa on bardzo wa�n� rol� w procesie legislacyjnym, wytycza zasady polityki pa�stwa i jego organ�w. Do jego kompetencji nale��:uprawnienia w zakresie zmiany konstytucjiuchwalanie ustawuchwalanie bud�etusprawowanie kontroli nad rz�demposiada wsp�udzia� w powo�aniu Kanclerza i Trybuna�u Konstytucyjnegowy�szej - Bundesrat - RADA ZWI�ZKOWA (reprezentacja kraj�w) - swoim sk�adem osobowym wyra�a terytorialn� struktur� pa�stwa.. Jego cz�onkowie nie pochodz� z wybor�w powszechnych, lecz reprezentuj� rz�dy kraj�w zwi�zkowych (powo�ywani i odwo�ywani przez te rz�dy). Za po�rednictwem tego w�a�nie organu poszczeg�lne kraje uczestnicz� w ustawodawstwie i administracji federalnej, cho� z ograniczonymi uprawnieniami ustawodawczymi. Ponadto przedstawiciele Bundesratu nie uczestnicz� w wyborze Prezydenta oraz w tworzeniu i obalaniu rz�du. Cz�onkowie s� zwi�zani instrukcjami w�asnych rz�d�w.W�OCHYKonstytucja uchwalona 22 grudnia 1947.PARLAMENTIzba Deputowanych (ni�sza) - 630 deputowanych wybieranych na 5 lat w okr�gach wielomandatowych na podstawie ordynacji proporcjonalnej.Senat (wy�sza) 315 senator�w wybieranych na 5 lat wed�ug mieszanego prawa wyborczego oraz osoby kt�re wcze�niej pe�ni�y funkcj� republiki i 5 obywateli mianowanych przez g�ow� pa�stwa spo�r�d szczeg�lnie zas�u�onych.Zadaniadwie izby parlamentu pe�ni� funkcj� legislacyjn�,zatwierdzaj� przygotowany przez rz�d bud�et,zatwierdzaj� sprawozdanie dotycz�ce wydatk�w,og�aszaj� stan wojnyupowa�niaj� prezydenta do ratyfikacji um�w mi�dzynarodowych, akt�w o amnestii i prawie �askikontroluje dzia�alno�� rz�du i administracji (interpelacje, og�aszanie rezolucji, parlamentarne dochodzenia dotycz�ce prac rz�du)PREZYDENT - G�owa pa�stwa. Nie ponosi odpowiedzialno�ci politycznej. Mo�e by� postawiony przez parlament w stan oskar�enia za zdrad� stanu i z�amanie konstytucji. W�wczas prezydent jest s�dzony przez Trybuna� Konstytucyjny poszerzony o 16 os�b, wybranych losowo, kt�rzy spe�nialiby wymogi dla kandydat�w do senatu.Wybierany przez obie izby parlamentu z udzia�em delegat�w rad regionalnych na siedmioletni� kadencj�. (Kandydat musi spe�nia� pewne wymogi: 50 lat i pe�ne prawa polityczne.) do jego uprawnie...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]