SUPERGROMADA SHAPLEY,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Strona 1 z 6
Supergromada Shapley
Supergromada Shapley jest sławną supergromadą. Mapa pokazuje wszystkie galaktyki jaśniejsze niŜ 16.5 mag (z
bazy danych
LEDA
) w tym obszarze nieba. Cztery główne gromady
supergromady w Centaurze (Centaurus)
(oznaczenia na Ŝółto) leŜą w linii prostej przed Supergromadą Shapley. Za supergromadą w Centaurze w odległości
500 milionów lat świetlncyh leŜy kolejna mała supergromada (oznaczenia na zielono). W odległości 650 milionów lat
świetlnych leŜy masywna koncentracja duŜych gromad galaktyk (oznaczenia na niebiesko) - jest to Supergromada
Shapley zauwaŜona poraz pierwszy przez Harlowa Shapleya w 1930 roku.
PoniŜej znajduje się lista 25 większych gromad w Supergromadzie Shapley (cztery gromady z
supergromady w
Centaurze
nie zostały uwzlędnione). Siedem z tych gromad ma klasę obfitości "2" lub wyŜszą, co oznacza Ŝe w
Supergromadzi Shapley znajduje się siedem gromad tak bogatych, jak gromada w Perseuszu albo Warkoczu.
1 2 3 4 5 6 7
Numer WspółrzĘdne Przes. OdległoŚĆ Obf. Uwagi
Abell Równikowe z M l.Ś.
RA Dec
A1631 12 52.8 -15 26 .0450 615 0
A1644 12 57.2 -17 21 .0461 630 1
A3528 12 54.3 -29 01 .0516 700 1
A3530 12 55.6 -30 21 .0525 715 0
A3532 12 57.3 -30 22 .0542 735 0
A3537 13 01.0 -32 26 .0308 425 0 gromada tła
A3542 13 08.7 -34 34 .0513 700 0
A1709 13 18.7 -21 28 .0509 695 0
A3553 13 19.2 -37 11 .0475 650 0
A3554 13 19.5 -33 29 .0458 625 1
A3555 13 20.8 -28 59 .0476 650 1
A3556 13 24.1 -31 40 .0467 635 0
A1736 13 26.9 -27 07 .0446 610 0
A3558 13 27.9 -31 30 .0468 640 4 "Shapley 8"
A3559 13 29.9 -29 31 .0449 615 3
Strona 2 z 6
A3560 13 31.8 -33 13 .0477 650 3
A3562 13 33.5 -31 40 .0478 650 2
A3564 13 34.4 -35 13 .0493 670 1
A3566 13 39.0 -35 33 .0498 680 2
A3570 13 46.8 -37 55 .0354 485 0
A3571 13 47.5 -32 52 .0379 520 2
A3572 13 48.2 -33 23 .0505 690 0
A3575 13 52.6 -32 53 .0365 500 0
A3577 13 54.3 -27 51 .0482 655 2
A3578 13 57.5 -24 44 .0381 520 1
PoniŜej znajduje się lista pięciu innych większych grup galaktyk w Supergromadzie Shapley. Grupy SC1327-312
oraz SC1329-313 są szczególnie znane, poniewaŜ leŜą blisko centrum supergromady pomiędzy gromadami A3558 i
A3562.
1 2 3 4 5 6 7
Nazwa WspółrzĘdne Przes. OdległoŚĆ Obf. Uwagi
grupy Równikowe z M l.Ś.
RA Dec
S718 12 59.7 -33 40 .0478 650
S729 13 21.5 -35 48 .0499 680
S731 13 23.0 -34 53 .0505 690
SC1327-312 13 29.8 -31 36 .0495 675
SC1329-313 13 31.6 -31 49 .0469 640
Kolumna 1: Nazwa/numer grupy lub gromady.
Kolumna 2: Rektascencja dla epoki 2000.
Kolumna 3: Deklinacja dla epoki 2000.
Kolumna 4: PrzesuniĘcie ku czerwieni gromady.
Kolumna 5: OdległŚĆ w milionach lat Świetlnych przyjmujĄc stałĄ Hubble'a H=70km/s/Mpc.
Kolumna 6: Klasa "obfitoŚci" gromady (tylko dla gromad Abell).
Kolumna 7: Dodatkowe nazwy i uwagi.
OdnoŚniki:
Abell G, Corwin H, Olowin R, (1989), A catalogue of Rich Clusters of Galaxies,
Astrophys J Supp, 70, 1.
Struble M, Rood H, (1999), A compilation of redshifts and velocity dispersions for
ACO clusters, Astrophys J, 125, 35.
Mapa obok (spoglądająca z góry na płaszczyznę
supergralktyczną) pokazuje wszystkie większe
gromady galaktyk pomiędzy nami a Supergromadą
Shapley. Nasza Galaktyka (Milky Way) jest
połoŜona w lewej dolnej części. Pomiędzy nami, a
Supergromadą Shapley leŜy supergromada w
Centaurze. W odległości 650 milionów lat
świetlnych Supergromada Shapley jest gęstym
zbiorem około 20 wiekszych gromad galaktyk
zawartym w obszarze niewiele większym niŜ
supergromada w Pannie (która zawiera tylko jedną
większą gromadę).
W środku Supergromady Shapley znajduje się kilka
masywnych gromad. Katalog Abell'a zawiera tylko
5 gromad galaktyk o "klasie obfitości" powyŜej "2"
w promieniu 1 miliarda lat świetlnych. Trzy z tych
gromad (A3558, A3559 oraz A3560) naleŜą do
Supergromady Shapley. Czwarta gromada(A3128)
znajduje się w
supergromadzie w Zegarze
, a piąta
Strona 3 z 6
(A3301) na brzegu supergromady w Zegarze. Te
gromady są jednymi z najbogatszych znanych
struktur tego typu i zawierają więcej galaktyk niŜ
bardzo bogata
gromada w Warkoczu
.
A3558 - Gromada Shapley 8
PoniŜej znajduje się zdjęcie centrum gromady A3558. RóŜnorodne niebieskie obiekty na tym zdjęciu to galaktyki (z
wyjątkiem dobrze widocznej niebieskiej gwiazdy w lewej dolnej ćwiartce), Ŝółte obiekty to gwiazdy przedneigo
planu. Gromada ta jest czasem nazywana "Shapley 8", poniewaŜ była to ósma gromada na liście bogatych gromad,
którą Harlow Shapley opublikował w 1933 roku. W centrum gromady znajduje się ogromna galaktyka eliptyczna
(ESO444-46) o średnicy większej niŜ 340 tysięcy lat świetlnych.
Strona 4 z 6
PoniŜej znajduje się mapa gromady A3558. Ukazuje ona 135 najjaśniejszych galaktyk w tej gromadzie. Galaktyki są
tutaj porozrzucane na przestrzeni około 10 milionów lat świetlnych, co w przybliŜeniu odpowiada średnicy naszego
Układu Lokalnego
. MoŜliwe, Ŝe znajdują się tam równieŜ inne mniejsze grupy galaktyk na przednim i tylnym planie
gromady, które sprawiają, Ŝe gromada wygląda na trochę bogatszą niŜ to jest w rzeczywistości.
Strona 5 z 6
Badania naukowe nad supergromadĄ Shapley
W biuletynie obserwatorium Harvardzkiego w 1930 roku, Harlow Shapley opublikował
Uwag
ę
o odległym obłoku
galaktyk w Centaurze
. Opisał "
chmurĘ galaktyk w Centaurze, która wydaje siĘ byĆ jednĄ z najgĘŚciej obsadzonych,
spoŚród dotĄd odkrytych
". W rzeczywistości nie odkrył całej supergromady. Jego
mapa
ukazująca "chmurę" dotyczy
rzędu galaktyk w centrum supergromady, włączając A3556, A3558 oraz A3562. W 1933 roku Harlow Shapley
załączył A3558 na
liście
25 bogatych gromad galaktyk.
Ponowne odkrycie supergromady Shapley zajęło astronomom długi czas. W późnych latach 1970' astronomowie
zaczęli dostrzegać silne źródła promieniowania X w tej części nieba. J. Melnick i H. Quintana
ponownie odkryli
gromadę A3558 w 1981 roku, która następnie nazwali
2A1326-311
(z
katalogu
źródeł X) i wspomnieli, Ŝe jest to
"
obszar nieba niezykle bogaty w galaktyki
", przez to powtórzyli obserwacje Harlowa Shapleya sprzed 51 lat wstecz.
W 1987 roku Jorge Melnick i Mariano Moles opublikowali
pierwszy waŜniejszy dowód
na to, Ŝe znajduje się tam
masywna supergromada.
Publikacja
południowego roszerzenia katalogu Abell
w 1989 roku było bardzo waŜne dla astronomów, poniewaŜ
dało to im pełną listę bogatych gromad w tym regionie. R. Scaramella, G. Baiesi-Pillastrini, G. Chincarini, G.
Vettolani i G. Zamorani ogłosili w
tej pracy
z 1989 roku oraz
tej
z 1990 roku, Ŝe takŜe odkryli supergromadę (którą
nazwali 'regionem alfa') podczas poszukiwania Wielkiego Atraktora (zobacz stronę o
Supergromadzie w Centaurze
).
S. Raychaudhury takŜe dostrzegł supergromadę w 1989 roku w
tej pracy
, ale skonkludował, Ŝe jest ona zbyt daleko
aby być 'Wielkim Atraktorem'. S. Raychaudhury był jednym z pierwszych ludzi, którzy
uŜyli nazwy
'Supergromada
Shapley'.
Supergromada Shapley jest jedną z najlepiej przestudiowanych. W ciągu pięciu lat, pomiędzy 1997 a 2001 rokiem w
przybliŜeniu 40 prac naukowych zostało opublikowanych na temat całej supergromady Shapley. śadna inna
supergromada obecnie nie otrzymuje tak wiele uwagi. Jest to unikalna supergromada w naszej części Wszechświata.
Kilka gromad w supergromadzie Shapley to takŜe silne źródła promieniowania X. Niedawna mapa w
promieniowaniu X, opublikowana przez S. Ettori, A Fabian, D White, (w
w tej pracy
z 1997 roku) moŜe być
zobaczona
tutaj
.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]