sudety, Turystyka i Rekreacja
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Sudety : łańcuch górski na obszarze południowo-zachodniej Polski i północnych Czech,
stosunkowo niewielki skrawek znajduje się w Niemczech; najwyższy szczyt Śnieżka, 1602 m
n. p. m.; są najwyższą częścią Masywu Czeskiego oraz najwyższymi górami Czech. Ciągną
się od Doliny Łaby po Bramę Morawską. Od północnego-wschodu obcięte są wyraźnym
uskokiem - uskokiem sudeckim brzeżnym od Przedgórza Sudeckiego. Północna granica z
Niziną Śląsko-Łużycką na linii Złotoryja - Bolesławiec - Zgorzelec jest umowna. Również
południowa granica na obszarze Czech i Moraw jest dość zawikłana.
Sudety dzielą się na:
- najwyższe Sudety Zachodnie - najwyższy szczyt Śnieżka 1603 m.n.p.m. w Karkonoszach,
· Góry Żytawskie (na pograniczu czesko-niemieckim)
· Grzbiet Jesztiedzki (w Czechach)
· Kotlina Liberecka (w Czechach)
· Góry Izerskie (332.34)
· Góry Kaczawskie (332.35)
· Kotlina Jeleniogórska (332.36)
· Karkonosze 332.37)
· Rudawy Janowickie (332.38)
· Podgórze Karkonoskie (w Czechach) (332.39)
Sudety Środkowe - najwyższy szczyt Velká Deštná 1115 m.n.p.m. w Górach Orlickich, a po
polskiej stronie Orlica 1084 m n. p. m. również w Górach Orlickich
·Brama Lubawska (332.41)
·Góry Wałbrzyskie (332.42)
·Góry Kamienne (części Gór Kamiennych) (332.43)
·Góry Sowie (332.44)
·Góry Bardzkie (332.45)
·Obniżenie Nowej Rudy (332.46)
·Obniżenie Ścinawki (332.47)
·Góry Stołowe (332.48)
·Pogórze Orlickie (332.51)
·Góry Orlickie (332.52)
·Góry Bystrzyckie (332.53)
·Kotlina Kłodzka (332.54)
Sudety Wschodnie - najwyższy szczyt Pradziad 1492 m n. p. m. w Jesionikach, a po polskiej
stronie Śnieżnik 1425 m.n.p.m. w Masywie Śnieżnika.
·Góry Złote (332.61)
·Góry Bialskie (wchodzące w skład jednostki 332.61 Góry Złote)
·Masyw Śnieżnika (332.62)
·Góry Opawskie (332.63)
·Wysoki Jesionik (w Czechach)
·Niski Jesionik (jego częścią są Góry Odrzańskie, traktowane czasami jako odrębny
mezoregion).
Sudety to pasmo górskie na pograniczu Niemiec, Czech i Polski, ciągnące się od Doliny
Łaby, aż po Bramę Morawską. Zasadniczo pasmo to dzieli się na trzy części: Sudety
Wschodnie, Sudety Środkowe, Sudety Zachodnie. W skład Sudetów Zachodnich wchodzą:
Góry Izerskie, Karkonosze, Kotlina Jeleniogórska, Rudawy Janowickie, Góry Kaczwskie.
Sudety Środkowe obejmują: Kotlinę Kamiennogórską, Góry Kamienne, Góry Wałbrzyskie,
Góry Sowie, Góry Bardzkie, Wzgórza Włodzickie, Góry Stołowe, Góry Orlickie, Góry
Bystrzyckie, Kotlinę Kłodzką, Rów Górnej Nysy. W skład Sudetów Wschodznich wchodzą:
Masyw Śnieżnika, Góry Bialskie, Góry Złote, Góry Opawskie. Należy zauważyć tutaj, iż
wymieniono tutaj jedynie część pasma leżącą na terenie Polski, nie uwzględniono natomiast
pozostałej części leżącej po stronie czeskiej.
to pasmo górskie, które nie imponuje
wysokością, najwyższy szczyt - Śnieżka ma 1602 metry nad poziomem morza. Mimo to rejon
Sudetów uważany jest za niezwykle atrakcyjny turystycznie, góry choć niewysokie to
niezwykle piękne, bogate krajobrazowo i przyrodniczo przyciągają rzesze turystów. Ponad
3500 kilometrów szlaków turystycznych wiodących przez przepiękne góry zachęca do
uprawiania turystyki. Sudety obejmują swym zasięgiem 2 parki narodowe (Karkonoski Park
Narodowy, Park Narodowy Gór Stołowych) oraz 8 parków krajobrazowych (Park
Krajobrazowy Gór Sowich, Śnieżnicki Park Krajobrazowy, Rudawski Park Krajobrazowy,
Park Krajobrazowy Sudetów Wałbrzyskich, Książański Park Krajobrazowy, Park
Krajobrazowy "Chełmy", Ślężański Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy "Dolina Bobru".
ATRAKCJE TURYSTYCZNE SUDETÓW
Na temat atrakcji turystycznych Sudetów możnaby napisać niejedną książkę. Poniżej
przedstawiamy jedynie kilka najbardziej znanych.
Błędne Skały - labirynt skalny położony w Górach Stołowych, na wysokości ok. 850
m, labirynt szczelin między kilkumetrowymi blokami skalnymi ciągnie się przez
obszar rezerwatu przyrody o powierzchni 21 ha, wstęp płatny
Jaskinia Niedźwiedzia - największa jaskinia Sudetów odkryta w 1966 roku w pobliżu
wsi Kletno na wysokości ok. 800 m, łączna długość korytarzy wynosi ok. 3000 m,
część udostępniona do zwiedzania to ok. 400 m, wstęp płatny, konieczna wcześniejsza
rezerwacja biletów
Sokole Góry - sześć wzgórz granitowych: Krzyżna Góra, Sokolik, Browarówka,
Rudzik, Łysa, Buczek w północno-zachodniej części Rudaw Janowickich
Stóg Izerski - szczyt o wysokości 1107 m w okolicach Świeradowa Zdroju, na
szczycie znajduje się schronisko w budynku pochodzącym z 1924 roku
Szrenica - jeden z najwyższych szczytów w Sudetach - 1362 m, słynie z dużej ilości
stoków narciarskich, u podnóża Szrenicy położona jest Szklarska Poręba -
najważniejszy ośrodek narciarski Sudetów
Śnieżka - najwyższy oraz najczęściej odwiedzany przez turystów szczyt Sudetów -
1602 m, na szczycie znajduje się schronisko oraz Obserwatorium Meteorologiczne
Śnieżne Kotły - dwa polodowcowe kotły pomiędzy Wielkim Szyszakiem (1509 m -
drugi po Śnieżce szczyt Karkonoszy) a Łabskim Szczytem (1472 m), miejsce to słynie
z cudownych widoków, w dole widać dwa stawy oraz kilka mniejszych jeziorek
Szczeliniec Wielki i Szczeliniec Mały - dwa położen blisko siebie szczyty o
wysokości 919 m oraz 895 m, stanowią jedno z najpiękniejszych miejsc Gór
Stołowych
Śnieżnik - najwyższy szczyt Masywu Śnieżnik w Sudetach Wschodnich - 1425 m, na
szczycie znajduje się schronisko Na Śnieżniku
Torfowisko pod Zieleńcem - leży na wysokości ok. 750 m w Górach Bystrzyckich,
zespół torfowisk o powierzchni 270 ha składa się z trzech części: północnej,
środkowej i południowej, miąższość torfu przekracza miejscami 8 m
Wielka Sowa - najwyższy szczyt Gór Sowich - 1015 m, na szczycie znajduje się 25-
metrowa wieża widokowa wybudowana w roku 1906, zbocza Wielkiej Sowy są
znakomitymi terenami narciarskimi, znakomity punkt widokowy ze względu na
położenie w środkowej części Sudetów
Wodospad Kamieńczyka - najwyższy wodospad Karkonoszy oraz polskich Sudetów -
27 m, położony na wysokości 840 m na szlaku prowadzącym ze Szklarskiej Poręby na
Szrenicę
Wodospad Szklarki - 13-metrowy wodospad znajdujący się zaraz przy trasie na
Szklarską Porębę, najczęściej odwiedzany przez turystów wodospad z racji swego
położenia
Zamek Książ - trzeci pod względem wielkośći zamek w Polsce, pochodzi z XIII wieku
ALFABETYCZNY SPIS MIEJSCOWOŚCI
Bardo
Brukalice
Bystrzyca Kłodzka
Cieplice Śląskie Zdrój
Chełmsko Śląskie
Długopole Zdrój
Dobroszów
Duszniki Zdrój
Dziwiszów
Gryfów Śląski
Jegłowa
Jelenia Góra
Kamieniec Ząbkowicki
Karpacz
Kłodzko
Kochanów
Kowary
Krzeszów
Kudowa Zdrój
Lądek Zdrój
Lewin Kłodzki
Lwówek Śląski
Lubomierz
Międzygórze
Międzylesie
Mysłakowice
Myślibórz
Piechowice
Podgórzyn
Polanica Zdrój
Radków
Siedlęcin
Stara Kamienica
Stronie Śląskie
Szklarska Poręba
Świeradów Zdrój
Wambierzyce
Witostowice
Wleń
Wojsławice
Ząbkowice Śląskie
Ziębice
Złotoryja
Złoty Stok
BEZPIECZEŃSTWO W GÓRACH
Góry są piękne ale również niebezpieczne, szczególnie zimą i szczególnie dla osób bez
doświadczenia. Lista zagrożeń i nieszczęśliwych zdarzeń jakie mogą się przytrafić w górach
jest długa. Nie powinno się wyruszać na trasę samotnie, gdyż w razie wypadku nie będzie
nikogo, kto mógłby udzielić nam pomocy. Koniecznie należy mieć przy sobie mapę i nie
zbaczać ze szlaków aby uniknąć zabłądzenia. Innym zagrożeniem są gwałtowne zmiany
pogody, które nie należą do rzadkości w górach, należy więc również być nato
przygotowanym. Podczas pieszych wycieczek po górach jesteśmy narażeni na wszelkiego
rodzaju skręcenia, złamania oraz zwichnięcia kończyn, warto zaopatrzyć się w odpowiedznie
obuwie chroniące kostkę. Zimą groźne są lawiny oraz odmrożenia. Zagrożenie lawinowe
określane jest w pięciostopniowej skali: 1 - małe, 2 - umiarkowane, 3 - znaczne, 4 - duże, 5 -
bardzo duże. Idąc w góry należy mieć przy sobie telefon komórkowy i zapisany numer do
Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (GOPR), aby w razie potrzeby wezwać
pomoc.
Podregion na zachód od Nysy Kłodzkiej odznacza się znaczną atrakcyjnością turystyczną.
Decyduje o tym duże zróżnicowanie środowiska naturalnego – bardzo urozmaicona rzeźba,
korzystne warunki klimatyczne, wysoki stopień zalesienia, duża ilość potoków, strumieni,
źródeł mineralnych itd. oraz bogactwo walorów antropogenicznych – liczne budowle
obronne, piękne i ciekawe historycznie i architektonicznie miasta, duża ilość obiektów
sakralnych itp. Równocześnie jest to jeden z najlepiej zagospodarowanych turystycznie
podregionów Polski, co wynika z bogatych tradycji tego podregionu w tej dziedzinie.
Świadczy o tym gęsta sieć właściwie wytyczonych szlaków turystycznych oraz największa w
Polsce liczba schronisk górskich i pensjonatów (dane z 1994 roku). Jest to również obszar o
najlepiej rozwiniętych liniach kolejowych i drogach o twardej nawierzchni, co ułatwia
dotarcie do wszystkich atrakcyjnych miejsc. Cechą charakterystyczną jest stosunkowo
niewielka ilość kempingów i pól namiotowych, ale za to większa od średniej krajowej,
obiektów całorocznych i ogólnodostępnych takich jak schroniska, domy wycieczkowe itp.
Ruch turystyczny koncentruje się w kilku rejonach i miejscowościach. Są to przede
wszystkim Kotlina Kłodzka wraz z pasmami górskimi takimi jak: Góry Bystrzyckie, Góry
Orlickie, Góry Stołowe i Góry Bardzkie.
Zarys budowy geologicznej i rzeźba terenu.
Sudety Środkowe powstawały w okresie fałdowania alpejskiego. Pod względem
geologicznym przedstawiają strukturę nieckowatą, której oś przebiega zgodnie z ogólnym
kierunkiem zrębu sudeckiego (z północnego zachodu na południowy wschód). Obrzeże tej
niecki tworzą prekambryjskie, metamorficzne bloki Gór Sowich, Gór Orlich i Gór
Bystrzyckich. Nieckę wypełniają warstwy dewońskie, karbońskie i permskie, a na nich leży
kilkusetmetrowa płyta piasków kredowych, osadzonych w czasie transgresji morskiej. Płyta ta
została w trzeciorzędzie zdyslokowana. Część północno-zachodnia uległa wypiętrzeniu i
tworzy Góry Stołowe, część południowo-wschodnią wypełnia rów tektoniczny Nysy
Kłodzkiej. Występujące w spodzie niecki mało odporne warstwy karbońskie (z zawartością
węgla kamiennego) wyłaniają się na jej brzegach tworząc obniżenia śródgórskie. W permie
nastąpiły warstwowe i żyłowe intruzje magmy, z której powstały porfiry, budujące
wzniesienia Gór Wałbrzyskich i Kamiennych.
Ziemia Kłodzka zalicza się do jednego z najciekawszych regionów w Polsce. Na jej
atrakcyjność wpływa w pierwszym rzędzie bardzo urozmaicona rzeźba, tworząca malownicze
krajobrazy. Do najwartościowszych pod tym względem należą widoki z gór Stołowych
(Szczelińce, Wzgórza Darnowskie), Orlickich (rejon Kotła i Droga Orlicka), Bystrzyckich
(Droga Stanisława, Autostrada Sudecka), Krowiarek i Gór Opawskich. Także z obniżeń,
zwłaszcza Kotliny Kłodzkiej, Rowu Górnej Nysy i Przedgórza (szczególnie z Masywu
Brzeźnicy) podziwiać można urozmaicone partie grzbietowe. Wiele rejonów Ziemi Kłodzkiej
zalicza się do unikatów w skali krajowej. Należą do nich między innymi: skalne miasta i
labirynty Szczelińca Wielkiego i Błędnych Skał, nagromadzenia pięknych form skalnych
między Chocieszowem a Szczelińcem (Skalne Grzyby). Poznaniu ich sprzyja gęsta sieć
szlaków turystycznych oraz liczne dukty i ścieżki. Nie mniej piękny jest w Górach Bardzkich
malowniczy przełom Nysy Kłodzkiej, której koryto starsze jest od gór. Z innych atrakcji
przyrodniczych dostępne są dla turystów rezerwaty: przyrody bagiennej – Topielisko koło
Dusznik-Zdrój. Dużymi wartościami poznawczymi odznacza się dydaktyczna ścieżka Skalnej
Rzeźby z Karłowa przez Szczeliniec Wielki do Radkowa, otwarta w lipcu 1981 roku jako
pierwsza tego typu trasa w Polsce.
Ze znajdujących się na tym terenie cennych zabytków architektury na czoło wysuwają się
zamki, pałace i dwory między innymi w Międzylesiu, gotyckie kościoły – Bystrzyca Kłodzka,
Kłodzko, barokowe w Dusznikach-Zdrój, Międzylesiu i Wambierzycach. Interesujące są
również potężne późnobarokowe twierdze w Kłodzku. We wsiach podgórskich zobaczyć
jeszcze można relikty ludowego budownictwa drewnianego, wykazującego cechy
słowiańskości. Dużą osobliwością są niewielkie, ale urocze drewniane kościółki.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]