Samooczyszczanie,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
OCHRONA WÓD1.System wodny to hydrosfera Ziemi złożona z wód oceanicznych, morskich, ródlšdowychzarówno powierzchniowych jak i głębinowych oraz wody zmagazynowane w postaci lodowców. Hydrosfera tworzy na kuli ziemskiej globalnš sieć wodnš uwarunkowanš pršdami morskimi, amplitudami temperatury oraz zmianami bilansu wodnego różnych regionów Ziemi. Wody mórz i oceanów zajmujš blisko 2/3 powierzchni wszystkich lšdów i ponad 95% wszystkich wód na Ziemi.Sieć wód ródlšdowych tworzš wody powierzchniowe zaliczane do naturalnych płynšcych: rzeki, strumienie, potoki, strefy ródliskowe; do wód naturalnych stojšcych (przepływowych- otwartych) zaliczamy jeziora, stawy, rozlewiska, bagna, młaki. Wody powierzchniowe obejmujš zbiorniki naturalne i sztuczne: jeziora, starorzecza, bagna, toki oraz stawy, zalewy, zbiorniki zaporowe kanały. Mogš je stanowić wody słodkie, słonawe oraz słone. Na Ziemi występujš zbiorniki o wodach z pH > i < 7, spotyka się wody twarde i miękkie, dobrze natlenione i z deficytem tlenowym, skšpożyzne (oligotroficzne) i bogatożyzne (eutroficzne), mało- i mocno przewietlone, posiadajšce dużš bioróżnorodnoć i małš bioróżnorodnoć, bogate i ubogie ilociowo populacje hydrobiontów. Wody podpowierzchniowe sš to zbiorniki podziemnych grot, jaskiń oraz złóż które funkcjonujš tuż pod powierzchniš na nieprzepuszczalnych warstwach gleby. Wody powierzchniowe i podziemne często łšczš się ze sobš tworzšc cile powišzanš sieć wodnš.Rzeki zawierajš bardzo małš częć wiatowych zasobów wód słodkich ale sš niezwykle ważnym elementem cyklu hydrologicznego ponieważ transportujš wody spływajšce z lšdów, do mórz i oceanów. Częć wody powraca do atmosfery poprzez parowanie ale większa częć jako spływ powierzchniowy trafia do morza.Głównym ródłem wilgoci dla atmosfery sš morza i oceany która kršży w dużym, małym i mikroobiegu dzięki procesom parowania, ewapotranspiracji- procesu parowania terenowego (np. w obrębie użytku zielonego), obejmujšcego transpirację (parowanie z komórek rolinnych) oraz ewaporację (parowanie z gruntu) i intercepcji procesu zatrzymywania wody opadowej przez szatę rolinnš lub inne obiekty abiotyczne (dachy budynków, drogi).2.Celem ochrony wód jest utrzymywanie lub poprawa jakoci wód, biologicznych stosunków w rodowisku wodnym i na obszarach zalewowych, tak aby wody osišgnęły co najmniej dobry stan ekologiczny i w zależnoci od potrzeb nadawały się do:1) zaopatrzenia ludnoci w wodę przeznaczonš do spożycia,2) bytowania ryb w warunkach naturalnych oraz umożliwiały ich migrację,3) rekreacji oraz uprawiania sportów wodnych.3. Ochrona wód polega w szczególnoci na:1) unikaniu, eliminacji i ograniczaniu zanieczyszczenia wód, w szczególnoci zanieczyszczenia substancjami szczególnie szkodliwymi dla rodowiska wodnego,2) zapobieganiu niekorzystnym zmianom naturalnych przepływów wody albo naturalnych poziomów zwierciadła wody.Woda jest jednym z podstawowych elementów kształtujšcych rodowisko. Maona wpływ na działalnoć człowieka.W rodowisku przyrodniczym woda nie występuje w formie chemicznieczystej, ale jako roztwór zawierajšcy rozpuszczone substancje mineralne i gazy. Ciałaobce czšsteczkom H2O mogš tworzyć roztwory rzeczywiste albo roztwory wodnenazywane koloidalnymi, które zawierajš substraty naturalne i ich produkty,pozyskiwane na drodze przemieszania się rozpuszczalnika w skałach oraz corazczęciej w wyniku oddziaływań ludzkich. W pierwszym przypadku mówimy ozanieczyszczeniach naturalnych lub geogenicznych, w drugim o zanieczyszczeniachantropogenicznych.W wyniku selektywnego rozpuszczania minerałów następuje wzrost ilocikationów i anionów. Do najczęciej występujšcych w naszych wodach kationównależš: jony wapnia Ca2+ , magnezu Mg2+ , sodu Na+, potasu K+ , żelaza Fe2+ i Fe3+..Wród anionów należy wymienić: wodorowęglany HCO3- , chlorki Cl- , siarczanySO42- , fosforany PO43- , azotany NO3i toksycznš formę azotu - azotyny NO2-. Sš tomakroelementy, które występujš w ilociach rzędu mg/l. W wodach mogš teżwystępować mikroelementy, a wród nich tzw. metale ciężkie. Mikropierwiastkiwystępujš z reguły w ilociach okrelanych w mikrogramach ľg/l. Metale ciężkietraktowane sš jako substancje toksyczne dla organizmów żywych.Polska należy do krajów ubogich w wody podziemne. Niedobór wódpodziemnych jest rekompensowany wodami powierzchniowymi. W oparciu o tewody opiera się zaopatrzenie komunalne i przemysłowe. Ubogie zasoby wódpodziemnych powinny być motywacjš do szczególnej ochrony jakoci wód. Częstonie spełniajš one wymogów stawianych wodzie do wykorzystania komunalnego jak iprzemysłowego.Główne przyczyny zanieczyszczenia wód powierzchniowych to:*cieki komunalne i przemysłowe odprowadzane do rzek i gruntu beznależytego oczyszczania*spływy z terenów przemysłowych, szczególnie tych, gdzie powstajš odpadyniebezpieczne łatwo rozpuszczajšce się w wodzie*spływy powierzchniowe z terenów rolniczych powstajš na skutekprzedawkowania nawozów mineralnych i rodków ochrony rolin*wody kopalniane odprowadzane głównie z kopalni węgla kamiennego dorzek, niosšce ogromne ładunki soli chlorkowych i siarczanowych, wpływajš nazasolenie rzek*zanieczyszczenia atmosferyczne (pyły, gazy opadajšce na powierzchnię ziemiw postaci kwanych deszczy)*odcieki ze składowisk odpadów komunalnych lub przemysłowych*lokalne zrzuty niezorganizowane (dzikie wysypiska odpadów)*wody pochłodnicze z przemysłu i energetyki podwyższajšce temperaturę wodyw rzece.Główne przyczyny zanieczyszczenia wód podziemnych:* przemysł- wysypiska i zwałowiska odpadów stałych- stawy ciekowe i osadowe- niewłaciwe magazynowanie surowców- emisja pyłów i gazów- wody powierzchniowe z dużš ilociš cieków* kanalizacja i transport-zwišzki nieorganiczne i metale ciężkie-substancje organiczne, produkty naftowe*rolnictwo-intensywne stosowanie nawozów i rodków ochrony rolin-niewłaciwe magazynowanie nawozów mineralnych-miejsca wykonywania kiszonek paszowych-tereny rolniczego wykorzystania gnojowicy* gospodarka komunalna-wysypiska odpadów-cieki komunalne i bytowo-gospodarczeBezsporny wpływ na zasoby wodne ma rolnictwo. Obecnie ważnym zadaniemdla obszarów wiejskich i rolnictwa jest ochrona wód przed zanieczyszczeniamipochodzšcymi ze ródeł punktowych (wiejskie wysypiska mieci, nieszczelneinstalacje sanitarne, składowiska płynnych i stałych odchodów zwierzęcych,nieprawidłowe przechowywanie i przygotowywanie do stosowania rodków ochronyrolin, niewłaciwe przechowywanie kiszonek) i obszarowych (nieprawidłowestosowanie nawozów mineralnych i organicznych, rodków ochrony rolin,stosowanie osadów ciekowych i kompostów przemysłowych).Zanieczyszczenia pochodzšce z rolnictwa (azotany i fosforany, chemicznerodki ochrony rolin, metale ciężkie, drobne czšstki gleby, organicznei nieorganiczne, tworzšce zawiesinę) powodujš pogorszenie jakoci wód, ichskażenie, eutrofizację wód powierzchniowych, a w efekcie zagrożenie dla życiabiologicznego i równowagi ekosystemów.Na stan jakociowy wód rzecznych majš też wpływ okresowe wezbrania wodyw korytach rzek. Zagadnienie to można rozpatrywać w dwóch aspektach:1. pozytywnym następuje znaczne rozcieńczenie wód rzecznych o w miaręustabilizowanym składzie chemicznym wodami opadowymi dopływajšcymimniejszymi ciekami, przez co poprawia się ich stan, np.: rozcieńczeniezasobów wód Wisły. Po przejciu wysokiej fali stan jakoci wody w rzeceszybko normalizuje się.2. negatywnym do wody dostajš się ogromne iloci zawiesin i czšstekmineralnych, które wpływajš na jej mętnoć i barwę, ale po opadnięciu stanuwody sytuacja wraca do stanu wyjciowego. O wiele groniejsze sš skutki, gdywoda rozleje się poza koryto rzeki i wały ochronne. Powód niesie o wielegroniejsze skutki:- podtopienie i rozmycie różnego rodzaju składowisk odpadów komunalnych iprzemysłowych zlokalizowanych w dolinach rzecznych-wymywanie z pól uprawnych zanieczyszczeń organicznych (nawozymineralne, rodki ochrony rolin)-wzrost stężenia w wodzie zanieczyszczeń fizyko-chemicznych w wynikuprzedostania się do wód rzecznych zwišzków chemicznych i toksycznych zobszarów rolniczych i składowisk odpadów-zagrożenie bakteriologiczne i epidemiologiczne wywołane zalaniem irozmyciem wysypisk i zbiorników nieczystoci-skażenie ogromnych terenów zalanych przez wody metalami ciężkimi,zwišzkami ropopochodnymi i bakteriami obecnymi w wodach-straty ekonomiczne zwišzane z przywracaniem pierwotnych walorów terenomzalanym, przywracanie funkcji zniszczonym obiektom oraz rekultywacjaterenów skażonych przez wody powodziowe.Wody można klasyfikować na podstawie wyników monitoringu stanuczystoci rzek. Ocenę jakoci przygotowuje się na podstawie wskaników fizyko-chemicznych i biologicznych. Klasyfikacji dokonuje się poprzez porównaniemiarodajnych stężeń zanieczyszczeń okrelonych wskanikami, z normatywnymistężeniami zanieczyszczeń okrelonymi w Rozporzšdzeniu Rady Ministrów.Klasyfikacja wód obejmuje pięć klas czystoci:I klasaWody powierzchniowe w tej klasie charakteryzujš się bardzo dobrš jakociš,spełniajš wymagania okrelone dla wód powierzchniowych wykorzystywanych dozaopatrzenia ludnoci w wodę przeznaczonš do spożycia - w przypadku ichuzdatniania sposobem właciwym dla kategorii A1, wartoci wskaników jakociwody nie wskazujš na żadne oddziaływania antropogeniczne.Wody podziemne tej kategorii charakteryzujš się bardzo d...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]