Samodzielny montaż zestawu chłodzenia wodnego, Informatyka
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Samodzielny monta
Ŝ
zestawu chłodzenia wodnego
Strona 1
drukuj
anuluj
Wodna magia
2005-04-19
Artykuþpochodzi
z
CHIP-a nr
04/2005
Bartłomiej Guźniczak
Samodzielny monta
Ŝ
zestawu chłodzenia wodnego
W dobie coraz wydajniejszych podzespołów producentom radiatorów coraz trudniej opracowa
ć
taki sprz
ę
t, który
chłodziłby cicho i wydajnie. Dlatego coraz
ś
mielej stosowan
ą
alternatyw
ą
staje si
ę
chłodzenie ciecz
ą
.
W Ŝyciu kaŜdego overclockera przychodzi moment, w którym zaczyna myśleć o WC. I
bynajmniej nie chodzi tu o klozet, tylko o Water Cooling, czyli system chłodzenia
wodnego. MoŜe to przesada, ale zwykle (w zaleŜności od preferencji) do wyboru mamy
układ cichy bądź wydajny. Pierwszy rodzaj systemów WC wyróŜnia się zazwyczaj
markową pompką (np. niemieckiej firmy Eheim), charakteryzującą się niskim poziomem
emisji drgań. Zestawy takie mogą, choć nie muszą, dysponować pasywną chłodnicą
(bez wentylatora). Jeśli w takim systemie nie ma chłodnicy, wtedy oddawanie ciepła
odbywa się dzięki konwekcji (wymiana energii cieplnej między rozgrzanym przedmiotem
a otoczeniem).
Z kolei zestawy WC, od których oczekujemy duŜej wydajności, obowiązkowo muszą
mieć chłodnicę o jak największej powierzchni dyspersji ciepła. Często zdarza się, Ŝe
jest ona wspomagana wolnoobrotowym, cichym wentylatorem (wentylatorami). Wtedy
taki zestaw WC jest mniej głośny niŜ tradycyjny, chłodzony powietrzem. Pompy w
efektywnych zestawach WC są z reguły bardzo sprawne, gdyŜ większość bloków
wodnych wymaga wprowadzenia cieczy do wymiennika ciepła pod duŜym ciśnieniem.
Rys. 1.
Zalman Reserator 1
- obiekt
westchnień i marzeń wielu
zwolenników WC, oferowany m.in.
przez warszawski Discotech. Zestaw
kosztuje – bagatela! – grubo ponad
1000 złotych
Sztuka wyboru
Sercem układu WC jest pompa. Nie moŜe być za duŜa - powinna zmieścić się w obudowie. DuŜym powodzeniem cieszą się
wirnikowe pompki o wydajności od 300 do 2000 litrów na godzinę. Nam potrzebne będzie urządzenie o wydajności 600-1200
l/h. Wśród firm oferujących takie pompy przodują Eheim, Hailea czy Hydor Seltz. Jednak ze względu na ich wysoką cenę
(najdroŜsze modele kosztują kilkaset złotych) zwolennicy WC często wybierają tańsze urządzenia firm Atman, Aqua Szut i
AquaEl.
Drugim komponentem jest blok wodny z zapinką. Liczba bloków w układzie zaleŜy od preferencji uŜytkownika (i
wydajności pompki). Początkującym "wodniakom" zalecam najpierw zmontowanie systemu WC z jednym blokiem (na
procesorze), a dopiero później zmodyfikowanie układu chłodzenia poprzez dołoŜenie kolejnych (na GPU i chipset).
Rys. 2.
Zalman Reserator 1
- obiekt
westchnień i marzeń wielu
zwolenników WC, oferowany m.in.
przez warszawski Discotech. Zestaw
Jaki blok?
Przede wszystkim szczelny. KaŜdy, nawet najmniejszy wyciek to podstawa do
reklamacji. WaŜna jest wydajność bloku. W wypadku procesorów z małym (lub
nieosłoniętym) rdzeniem, np. Athlona XP, najlepiej sprawdzają się bloki z punktowym
wymiennikiem ciepła. MoŜemy je rozpoznać po specyficznej budowie - większość
takich konstrukcji ma trzy wyprowadzenia, z których środkowe, dostarczające ciecz,
ma największą średnicę.
UŜytkownicy procesorów z obudowanym jądrem (np. Intel Pentium 4, AMD Athlon
64) powinni zainteresować się blokami z dwoma wyprowadzeniami. Przy tak duŜej
powierzchni odbierania ciepła w zupełności wystarczą.
Bloki wodne się wierci, frezuje lub lutuje. Najlepsze są wiercone lub frezowane, a
2006-10-02 13:59:19
Samodzielny monta
Ŝ
zestawu chłodzenia wodnego
Strona 2
kosztuje – bagatela! – grubo ponad
1000 złotych
to ze względu na najmniejsze ryzyko przecieku oraz na nikłą liczbę połączeń
pomiędzy elementami bloku.
Zabawa w Adama Słodowego
W zestawie WC dobry wąŜ powinien być jednocześnie elastyczny, ale niezbyt wiotki. Musi "ładnie" układać się w obudowie i
nie załamywać się na zgięciach, poniewaŜ grozi to zatamowaniem chłodziwa w układzie. Ścianki przewodów powinny mieć
odpowiednią grubość, aby ich nie uszkodzić przy zaciskaniu na króćcach.
Bodaj najwaŜniejsza jest średnica zewnętrzna i wewnętrzna węŜy. W układach chłodzenia wodnego najlepiej sprawdzają
się rurki o średnicach 8/11 mm i 12/16 mm. WęŜe 16/20 mm montuje się tylko w wypadku bloku o trzech wyprowadzeniach -
gdy chcemy połączyć dwa strumienie odpływowe w jeden (za pomocą trójnika).
Najbardziej popularne firmy produkujące węŜe to Eheim, Cristal i Cell Fast. Przewody dwóch pierwszych moŜna kupić w
internetowych sklepach akwarystycznych i z akcesoriami do Water Coolingu. WęŜe Cell Fast są zaś do nabycia w
hipermarketach budowlanych.
Planując budowę WC, kupmy więcej rurek, poniewaŜ mogą się przydać podczas przeróbek lub gdy niewłaściwie
wymierzymy połączenie.
Dbając o bezpieczeństwo maszyny, w której instalujemy zestaw WC, warto zabezpieczyć końcówki węŜy przed zsunięciem
się z króćców. Do tego celu wykorzystajmy szybkozłączki (w wielu wypadkach zintegrowane z elementami zestawu), zaciski i
opaski samozaciskowe.
W sklepach moŜna spotkać dwa rodzaje szybkozłączek: wtykowe i wkręcane. Pierwszych uŜyjmy tylko wtedy, gdy miejsce
połączenia jest nieruchome lub gdy chcemy ułatwić sobie pracę podczas demontaŜu zestawu. Opaski zaciskowe dzielą się
na plastikowe i metalowe. Pierwsze są mniej skuteczne, ale nie uszkadzają węŜy. MoŜna je kupić w sklepach elektrycznych.
Metalowe zaciski, tzw. cybanty, są pewniejsze, ale przy ich zakręcaniu naleŜy stosować umiar, poniewaŜ łatwo wtedy
uszkodzić wąŜ i w ten sposób spowodować wyciek.
Więcej informacji
Wybrane sklepy z akcesoriami WC
Serwisy o chłodzeniu wodnym
Wodna magia
Rodzaje układów chłodzenia wodnego
Rodzaje układów chłodzenia wodnego
W układzie zamkniętym chłodziwo tłoczone jest z pompy do bloku(-ów). Stamtąd ciecz
płynie do chłodnicy, a po oddaniu w niej ciepła wraca do pompy. WaŜną częścią
układu jest odpowietrznik. Zaworki odpowietrzające (w postaci trójnika) zwykle montuje
się przed wlotem pompy. Na wolny koniec trójnika nakłada się wąŜ, którego koniec
powinien znajdować się ponad wszystkimi elementami zestawu WC. Innym
rozwiązaniem jest hermetyczny zbiornik umieszczany najczęściej przy końcu układu,
tak aby powietrze wypychane przez ciecz mogło się tam przedostać siłą wyporu. Po
2006-10-02 13:59:19
Samodzielny monta
Ŝ
zestawu chłodzenia wodnego
Strona 3
pozbyciu się pęcherzyków i napełnieniu układu taki zbiornik wypełnia się chłodziwem i
szczelnie zamyka.
Rys. 1. Rodzaje układów chłodzenia
wodnego
W zestawach otwartych pompa jest zatopiona w rezerwuarze wypełnionym do 3/4
objętości chłodziwem. Układ poza zbiornikem jest szczelny. Właśnie poprzez niego
napełnia się i odpowietrza układ, poniewaŜ ciecz wypełniająca stopniowo konstrukcję
automatycznie wypycha gazy z jej wnętrza, które później widzimy pod postacią
pęcherzyków wydobywających się z odpływu. Aby powietrze nie wróciło do środka po
wyłączeniu pompy, koniec węŜa odpływu musi znajdować się poniŜej poziomu cieczy
w zbiorniku. Dzięki temu ciecz nie spłynie z powrotem do rezerwuaru po odcięciu
zasilania od układu. Jeśli będzie inaczej, to mamy pewność, Ŝe gdzieś pojawiła się
nieszczelność.
Rys. 2. Rodzaje układów chłodzenia
wodnego
Samodzielny monta
Ŝ
zestawu chłodzenia wodnego w 15. krokach
Samodzielny monta
Ŝ
zestawu chłodzenia wodnego w 15. krokach
1.
MontaŜ bloku wodnego na procesorze lub mostku północnym wymaga wyjęcia płyty
głównej z obudowy komputera. W przykładowym zestawie (MCS X1) nie ma innej
moŜliwości załoŜenia bloku.
Rys. 1. MontaŜ bloku wodnego
2.
Najpierw mocujemy do płyty głównej kołki montaŜowe, na których spocznie blok
wodny. Na zdjęciu widać podkładki, które naleŜy umieścić zarówno pod kołkami, jak i
śrubami mocującymi blok.
Rys. 2. MontaŜ bloku wodnego
3.
Z wyczuciem przytwierdzamy blok wodny do kołków, pamiętając o tym, Ŝe najpierw
dokręcamy śruby przeciwległe. Blok powinien przylegać całą płaszczyzną do procesora
i nie opierać się na innych podzespołach, np. kondensatorach.
Rys. 3. MontaŜ bloku wodnego
2006-10-02 13:59:19
Samodzielny monta
Ŝ
zestawu chłodzenia wodnego
Strona 4
4.
Przycinamy (równo!) rurki igielitowe na odpowiedni wymiar i zakładamy na króćce
bloku wodnego, dokręcając szybkozłączki. Zbyt długie będą się plątać, a zbyt krótkie
uniemoŜliwią optymalne umieszczenie chłodnicy i pompy.
Rys. 4. MontaŜ bloku wodnego
Samodzielny monta
Ŝ
zestawu chłodzenia wodnego w 15. krokach
5.
W niektórych połączeniach będziemy musieli skorzystać z trójników, kolanek lub
reduktorów (do łączenia rurek o róŜnych przekrojach). Rurkę prawidłowo załoŜoną na
złączkę zabezpieczamy dodatkowo opaską zaciskową.
Rys. 1. W niektórych połączeniach
będziemy musieli skorzystać z
trójników
6.
Przygotowane w kroku 4. dwie rurki igielitowe o róŜnych średnicach, połączone
kolankiem, montujemy szerszym końcem na króćcu wylotowym pompki.
Rys. 2. W niektórych połączeniach
będziemy musieli skorzystać z
trójników
7.
WęŜszą rurkę z kolankiem (patrz: kroki 4. i 5.) zakładamy na zawór wylotowy bloku
wodnego. Do drugiego króćca bloku przymocowujemy kolejną rurkę i zakręcamy
szybkozłączkę. Drugi koniec rurki wyprowadzamy przez dziurę po "śledziu" na zewnątrz
obudowy.
2006-10-02 13:59:19
Samodzielny monta
Ŝ
zestawu chłodzenia wodnego
Strona 5
Rys. 3. W niektórych połączeniach
będziemy musieli skorzystać z
trójników
8.
Na króciec wlotowy pompy nakładamy rurkę, którą wypuszczamy na zewnątrz
przez ten sam otwór po "śledziu". To ostatni etap montaŜu "wewnętrznego".
Rys. 4. W niektórych połączeniach
będziemy musieli skorzystać z
trójników
Samodzielny monta
Ŝ
zestawu chłodzenia wodnego w 15. krokach
9.
Obie szybkozłączki dołączone do chłodnicy wkręcamy dość mocno, tak aby nie
przeciekały. Zastosujmy gumowe podkładki, które uszczelnią układ. MoŜemy je kupić
np. w sklepie z armaturą. Do jednego z króćców chłodnicy podłączamy rurkę
wychodzącą z bloku wodnego CPU, a do drugiego króćca wąŜ biegnący od pompy.
Rys. 1. Obie szybkozłączki
dołączone do chłodnicy wkręcamy
dość mocno
10.
Przecinamy wąŜ pomiędzy pompką a chłodnicą, zakładamy i łączymy przecięte
przewody za pomocą trójnika. Na wolny koniec trójnika nakładamy rurkę o długości
ok. 1 m, którą napełniamy do 3/4 wodą. Trzymając rurkę u góry, uruchamiamy
pompkę. Obserwując poziom chłodziwa w trzymanym węŜu, uzupełniamy braki cieczy.
Rys. 2. Obie szybkozłączki
dołączone do chłodnicy wkręcamy
dość mocno
11.
Jeśli poziom cieczy w rurce przestanie maleć, odpowietrzamy zestaw. Trzymając u
góry rurkę do napełniania, rozłączamy zanurzony w naczyniu z wodą trójnik.
Zanurzając końce węŜy pod wodę, zmieniamy wielokrotnie połoŜenie chłodnicy w celu
2006-10-02 13:59:19
[ Pobierz całość w formacie PDF ]