Sabaj - Terroryzm w Unii Europejskiej, zeszyty naukowe, WyższA SzkołA Informatyki i Zarządzania -ZAKŁAD ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Piotr Sabaj
Terroryzm w Unii Europejskiej
Terroryzm jest jednym z największych zagroŜeń dzisiejszej cy
wilizacji. Zjawisko to dotyczy w większym lub mniejszym stopniu
praktycznie wszystkich państw na świecie. Jest to zagroŜenie, przed
którym nie sposób się ustrzec oraz w pełni zabezpieczyć. Dzisiejszy
terrorysta nie jest juŜ tylko fanatykiem z karabinem maszynowym w
ręce. Niejednokrotnie zamachowcami są ludzie wykształceni przez
Zachód, gotowi osiągnąć swój cel nie zwaŜając na środki.
Dzisiaj, w XXI wieku, akty terrorystyczne nie zawsze przypo
minają te, z którymi mieliśmy do czynienia przed laty. Oczywiście w
znakomitej większości przypadków są to „standardowe” zamachy
takie jak podkładanie bomb czy teŜ spektakularne zabójstwa znanych
osobistości. W świadomości oraz taktyce terrorystów nastąpiła
zmiana myślenia. Celami zamachów nie stają się juŜ tylko ci z „naj
wyŜszej półki”. Celami stały się równieŜ instytucje, koncerny, a
przede wszystkim zwykli obywatele państw, które tworzą wielką
koalicję antyterrorystyczną.
Bezpieczeństwo obywateli, w odniesieniu do tego zjawiska, w
głównej mierze zaleŜy od sprawnej komunikacji między słuŜbami
bezpieczeństwa. JednakŜe tragiczne wydarzenia z 11 września 2001
roku, uświadomiły społeczeństwom wielu państw, iŜ instytucje od
ZNZE WSIiZ 2/2008 (7), ISSN 16899229, s. 106135
powiedzialne za ich bezpieczeństwo nie były dostatecznie przygoto
wane do rozpoznawania i zwalczania tego typu zagroŜeń. Mimo
olbrzymiego zaangaŜowania Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Bry
tanii – głównych filarów koalicji antyterrorystycznej – naleŜy zakła
dać, Ŝe walka z terroryzmem międzynarodowym nieprędko się skoń
czy. Świadczą o tym chociaŜby ostatnie doniesienia dotyczące pla
nowanego zamachu na nowojorskie lotnisko imienia Johna Fitzge
ralda Kennedy’ego.
1. Czym jest terroryzm
Termin terroryzm wywodzi się od greckiego
tero
– „drŜeć, bać
się” oraz łacińskiego
terror
– „strach, trwoga, przeraŜenie”. Najpro
ściej rzecz ujmując jest to sianie strachu, grozy. JednakŜe bardzo
cięŜko jest zdefiniować ten termin jak i zjawisko. RóŜne źródła,
badacze i znawcy tematu podają róŜne wersje pojęcia terroryzmu.
Jedną z precyzyjniejszych definicji terroryzmu jest ta przyjęta
przez środowiska akademickie:
Terroryzm łac., róŜnie umotywowane
ideologicznie, planowane i zorganizowane działania pojedynczych
osób lub grup skutkujące naruszeniem istniejącego porządku praw
nego, podjęte w celu wymuszenia od władz państwowych i społe
czeństwa określonych zachowań i świadczeń, często naruszające
dobra osób postronnych. Działania te realizowane są z całą bez
względnością, za pomocą róŜnych środków (przemoc fizyczna, uŜycie
broni i ładunków wybuchowych), w celu nadania im rozgłosu i celo
wego wytworzenia lęku w społeczeństwie
1
.
Wynika z niej, jedna z
1
107
cech terroryzmu – mianowicie to czyn wcześniej zaplanowany, Ŝe
jest dokonywany z premedytacją.
Terroryzm ma róŜne podłoŜa. Niewątpliwie najczęściej wymie
niane przez znawców tematu są aspekty: polityczny, społeczny,
państwowy i religijny. Najbardziej znane są zamachy dokonywane
na tle politycznym i religijnym.
Pojęcie terroryzmu nierozerwalnie powiązane jest z polityką.
Terroryzm jest najmniej humanitarną formą walki politycznej i jako
taki powinien zostać moŜliwie szybko wyeliminowany z praktyki
codziennej
2
. Ataki organizacji terrorystycznych wymierzone są naj
częściej właśnie w polityków. Przeprowadzane zamachy są podyk
towane chęcią przejęcia władzy, obalenia obecnych rządów, zastra
szenia oraz uzyskania niezaleŜności.
Dzisiejszy terroryzm, a przede wszystkim dzisiejsze zamachy
terrorystyczne znacząco róŜnią się od tych „dawnych”. RóŜnica
polega nade wszystko na skali i sile zamachów. Z pewnością naleŜy
tutaj wymienić „spektakularne” zamach terrorystyczne z ostatnich
lat. Mam tu na myśli zamachy na: Centrum Światowego Handlu
(
World Trade Center,
WTC) oraz Pentagon z 11 września 2001 roku,
Centrum Teatralne na Dubrowce w Moskwie z 23 października 2002
roku, kolej podmiejską w Madrycie z 11 marca 2004, szkołę podsta
wową w Biesłanie w Osetii Północnej z 1 września 2004 roku oraz
na londyńskie metro z 7 i 21 lipca 2005 roku.
W dzisiejszych czasach terroryści w doskonały sposób planują i
realizują swoje cele, zamachy. UmoŜliwiają im to najnowsze osią
2
M. Tomczak,
Przemoc i polityka
, Krajowa Agencja Wydawnicza, Poznań 1984, s.
65.
108
gnięcia techniki. Najprostszym przykładem jest Internet, dzięki któ
remu mogą bezproblemowo komunikować się, zdobywać informacje
o swoich przeciwnikach i celach ataku. Mogą z olbrzymią dokładno
ścią zaplanować kolejny zamach, dzięki chociaŜby nawigacji sateli
tarnej. Mają dostęp do najnowszej broni. W skutek tego doszło dzi
siaj do niebezpiecznej sytuacji. Mianowicie dzięki błyskawicznemu
rozwojowi techniki,...
państwo przestaje być monopolistą w posiada
niu środków niszczenia
3
. Terroryści działają tak, aby jak najgłośniej
mówiło się właśnie o ich ugrupowaniu, o ich zamachu, o olbrzymiej
ilości ofiar i o powszechnym strachu związanym z ich działalnością.
Terroryzm stał się juŜ nie tylko problemem państw, w których
miały miejsce zamachy. Stał się on problemem globalnym. Zjawisko
jakim jest terroryzm uwaŜa się za jedno z największych zagroŜeń dla
dzisiejszej cywilizacji.
2. Dwudziestowieczny terroryzm europejski
Lata sześćdziesiąte XX wieku moŜna nazwać „złotą erą” euro
pejskiego terroryzmu.
Powszechnie uwaŜa się, Ŝe współczesny terro
ryzm europejski datuje się od 1968 r., kiedy to na całym świecie, jak
grzyby po deszczu, zaczęły się wyłaniać siły radykalnej lewicy
4
. Or
ganizacje te sprzeciwiały się najczęściej kapitalizmowi, autorytar
nym rządom oraz imperializmowi. Powstawały równieŜ organizacje
terrorystyczne o charakterze etnicznym czy separatystycznym.
Przedstawione poniŜej ugrupowania terrorystyczne są najbardziej
3
4
J. Pałgan,
Terroryzm w Europie Zachodniej
, [w:] K. Kowalczyk, W. Wróblewski
(red.),
Terroryzm globalne wyzwanie,
Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2006, s. 81.
109
znanymi i stanowią studium rozwijania się terroryzmu w Europie
Zachodniej.
2.1. Niemcy
Rozpatrując zjawisko terroryzmu w Republice Federalnej Nie
miec naleŜy zwrócić uwagę, iŜ był on wewnętrznie zróŜnicowany.
RóŜnica polegała przede wszystkim w przesłankach ideologicznych.
Wraz ze wzrostem niepokojów młodzieŜowych w 1966 roku, nastą
pił rozłam na nowej lewicy. Głównym powodem rozłamu, była kwe
stia stosowania przemocy. W wyniku tego podziału powstały dwa
nurty. Pierwszy z nich nazywany był „czerwoną linią”, drugi „czarną
linią”.
Zwolennicy „czerwonej linii” kategorycznie odrzucali przemoc
jako metodę swojego działania. Kierowali się neoanarchizmem,
odwołując się do doktryn anarchistycznych z przełomu XIX oraz XX
wieku. Za jeden z głównych celów, jak pisze Maria Tomczak, wy
znaczonych sobie była:...
likwidacja państwa, będącego – w ich
mniemaniu – tworem sztucznym, ograniczającym lub wręcz likwidu
jącym wolność jednostek
5
. Zwolennicy drugiego nurtu, tak zwanej
„czarnej linii”, byli zdania, iŜ naleŜy jak najszybciej podjąć siłową
walkę z państwem. Główną ideą tego nurtu były poglądy Herberta
Marcusego, który łączył teorię Marksa z psychoanalizą Freuda.
Najsłynniejszą organizacją terrorystyczną, działającą na terenie
Republiki Federalnej Niemiec, była Frakcja Czerwonej Armii (
Rote
5
M. Tomczak,
Przemoc i...
, dz. cyt., s. 12.
110
[ Pobierz całość w formacie PDF ]