SZTUKA BAROKU, PLASTYKA, plastykaVI
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
SZTUKA BAROKU
Sztuka baroku
•
barok
✔
negatywne opinie o kulturze i sztuce baroku
✗
Jacob Burckhard
w dziele „Der Cicerone” nazwał epokę „zwyrodniałą formą renesansu”
✗
twórcy oświecenia widzieli w nim:
➢
przerost formy nad treścią
➢
zepsucie smaku estetycznego
➢
hołdowanie przesądom, zabobonom
➢
brak intelektualnych propozycji
➢
płaskość oraz powierzchowność kreacji rzeczywistości w dziełach sztuki
➢
dążenie za wszelką cenę do szokowania widza, czytelnika
➢
skupianie się na błahości, szczegółach – zamiast istotnych problemach egzystencjalnych
➢
„dziwactwo” i „zły smak”
✔
dopiero w II połowie XX wieku zdecydowanie zrehabilitowano tę odkrywczą, odważną i zaskakującą w swej for-
mie, a przede wszystkim w wartościach filozoficznych epokę
✗
artyści epoki baroku dążyli do:
➢
odkrycia nowych pól znaczeniowych i sensów sztuki
➢
kreowania wolności twórczego działania
➢
wywołania zdumienia u twórcy oraz odbiorcy
➢
zaprezentowania wyrafinowanych pomysłów
➢
zerwania z obojętnością wobec dokonań artysty
✔
sztuka barokowa narodziła się we Włoszech – w Rzymie
✔
barok wprowadził:
✗
nowe koncepcje urbanistyczne
✗
gigantyzm oraz masywność
✗
zestawienia kontrastowe
✗
operowanie światłocieniami
✗
dynamizm (ekspresyjność)
✗
malowniczość
✗
teatralność pozy i gestu
✗
sugestywność prezentowanej tematyki
✗
bogate, pełne przepychu wnętrza
✗
w sztuce świeckiej dominację:
➢
tematyki alegorycznej, historycznej i portretowej
➢
iluzjonizmu perspektywicznego
➢
sarmatyzmu w Polsce
➢
opery i teatru jako syntezy sztuk
•
sztuka
✔
architektura
✗
Europa
➢
kościół II Gesu w Rzymie (projekt Vignoli)
➢
kolumnada wokół Bazyliki św. Piotra w Watykanie
➢
kościół św. Piotra i Pawła w Wilnie (najwspanialszy zabytek w stylu barokowym na świecie)
✗
Polska
➢
kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie
➢
kościół św. Anny w Krakowie
➢
Pałac w Wilanowie
➢
siedziba magnacka Krzyżtopór (własność Krzysztofa Ossolińskiego)
✔
muzyka
➢
Claudio Monteverdi
➢
Johann Sebastian Bach
➢
Georg Friedrich Händel
1
Burckhardt Jacob
– (1818–1897) szwajcarski historyk kultury i sztuki, eseista, tworzący w języku niemieckim; profesor uni-
wersytetu w Zurychu i Bazylei.
1 z 2
SZTUKA BAROKU
✔
plastyka
✗
świat
➢
Caravaggio
„Złożenie do grobu”
„Chory Bachus”
„Ukrzyżowanie św. Piotra”
„Śmierć Matki Boskiej”
➢
Diego Velasquez
„Damy dworskie”
„Prządki”
„Kuźnie Wulkanu”
➢
Rembrandt van Rijn
„Lekcja anatomii doktora Tulpa”
„Uczta Baltazara”
➢
El Greco
„Widok Toledo”
„Laokoon”
➢
Georges de La Tur
„Magdalena”
„Grający w kości”
„Święty Tomasz z włócznią”
➢
Vermeer van Delft
„Młoda kobieta z dzbankiem”
„Mleczarka”
„Widok z Delft”
➢
Peter Paul Rubens
„Portret Markizy”
„Trzy Gracje”
✗
Polska
➢
portret trumienny
✔
rzeźba
➢
Giovanni Lorenzo Bernini
„Ekstaza św. Teresy” w kościele Maria delia Wittoria w Rzymie
➢
Kolumna Zygmunta III Wazy w Warszawie (pierwsza polska świecka rzeźba)
Utrwal terminy
iluzjonizm
– dążenie do oddania w sposób jak najbardziej wierny, doskonały złudzenia rzeczywistości, np. malowanie
ścian w taki sposób, aby poszerzały przestrzeń lub zwiększały wysokość
portret trumienny
– zabytek typowy dla Polski, a wyjątkowy w sztuce europejskiej; wieloboczna forma kształtowana
obrysem krótszego boku trumny (jej tył), do której przytwierdzano portret wykonany za życia zmarłej osoby, najczęst-
szym materiałem była blacha cynkowa; po uroczystościach pogrzebowych portrety umieszczano we wnętrzu kościoła
sarmatyzm
– forma kultury szlacheckiej, a także ideologia szlachty polskiej XVII i 1 poł. XVIII w.; charakteryzowały
ją: poczucie posiadania głębokich korzeni rodowych, historii, odrębności kulturowej, społecznej i politycznej, ogrom-
na religijność, kult Matki Boskiej, niechęć do zmian oraz rozszerzania się obcych wpływów, pycha, sobiepaństwo,
jednocześnie posiadanie rozwiniętego poczucia dumy narodowej oraz patriotyzm, niechęć wobec wszelkich nowinek
stiuk
– bardzo szlachetny gips tynkowy używany do wyrobu rzeźb, płaskorzeźb, sztukaterii
W literaturze i sztukach pięknych
•
Jerzy Harasymowicz, „Barokowe czasy” (wiersz)
•
Piotr Mitzner, „Jan Vermeer van Delft” („Poezja” nr 56, 1977)
•
Wisława Szymborska, „Kobiety Rubensa” (wiersz)
•
Stanisław Grochowiak, „Lekcja anatomii doktora Tulpa” (wiersz)
•
Gustaw Herling-Grudziński, „Sześć medalionów i srebrna szkatułka” (eseje)
2 z 2
[ Pobierz całość w formacie PDF ]