Sanskryt-Lekcja-04, Lekcje
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Lekcja 4: ātmanepadam
sandhi
stopniowanie samogłosek:
powiązania półsamogłosek:
i ī
u ū r̥ r̥̄
l̥
ya ra
la
va
guṇa
a
e
o
ar
al
i
r̥
l̥
u
vṛddhi
ā
ai
au
ār
āl
(wzmocnienie samogłoski to dodanie a do niej)
sandhi samogłoskowe:
e + V = (a+i) + V = ayV (a V)
ai + V = (ā+i) + V = āyV (ā V)
o + V = (a+u) + V = avV (a V)
au + V =(ā+u) + V = āvV (ā V)
(V=vowel – samogłoska)
czasownik:
strona ātmanepadam, zwrotna, „dla siebie”
temat
cz. teraźniejszego 1 klasy: jeśli samogłoska rdzenia nie jest ciężka, wzmacnia się: √(guṇa) + a
√ji (zwyciężać), temat jaya
P
Ā
sg
dl
pl
sg
dl
pl
jayaaima
jayāmi
jayaava:
jayāvaḥ
jayaama:
jayāmaḥ
jayaavaH[
jayāvahe
jayaamaH[
jayāmahe
jaye
jaye
1
jayaFa:
jayathaḥ
jayaisa
jayasi
jayaFa
jayatha
jayase
jayase
jayeFe
jayethe
jayaZve
jayadhve
2
jayafa:
jayataḥ
jayaifa
jayati
jayainfa
jayanti
jayafe
jayate
jayefe
jayete
jayanfe
jayante
3
(*kursywą nieregularne)
√īkṣ (1Ā) īkṣate – patrzeć
√bhāṣ (1Ā) bhāṣate – mówić, opisywać
√kamp (1Ā) kampate – drżeć
√gam (1P) gacchati – iść
√ji (1PĀ) jayati, -te – zwyciężać, zdobywać
√yam (1P) yacchati – dać, ofiarować
√dr̥ś (1PĀ) paśyat , -te – widzieć, patrzeć
√nī (1PĀ) nayati, -te – prowadzić (Ā: zajmować)
√bhū (1P) bhavati – być, stawać się
√labh (1Ā) labhate – osiągać, zdobywać
√śikṣ (1Ā) śikṣate – uczyć się, ćwiczyć
√sad (1P) sīdati – siedzieć
√sthā (1PĀ) tiṣṭhati, -te – stać, znajdować się
√hr̥ (1PĀ) harati, -te – zabierać, grabić
√pā (1P) pibati – pić
√hve (1P) hvayati – wołać, wzywać
1
Lekcja 4: ātmanepadam
składnia:
zdania z orzeczeniem imiennym („być”) - podwójny nominatiw:
नृपः िवरः भवित
(nr̥paḥ viraḥ bhavati)
(król jest bohaterem)
बालाः िशयाः न भवित
(bālāḥ śiṣyāḥ na bhavanti)
(chłopcy nie są uczniami)
możliwa elizja, czyli ominięcie samego czasownika:
ियः मदीयं िमम्
(kṣatriyaḥ madīyaṃ mitram)
(kszatrija [jest] moim przyjacielem)
użycie iti – cytat, przytoczenie, mowa niezależna (w sanskrycie nie ma mowy zależnej):
पयािम इित नरः वदित
(paśyāmi iti naraḥ vadati)
(„widzę” – mówi człowiek) (tj.: człowiek mówi,
że widzi)
przytoczenie też może być z elizją czasownika dicendi:
इह दुःखम् एव इित बुः
(iha duḥkham eva iti buddhaḥ)
(„tu na świecie tylko nieszczęście” – tak
budda [mówi])
ćwiczenia:
1. sukham iha na labhe
12. he śiṣyau virau na bhavathaḥ
2. kṣatriyāḥ śūdrān jayanti
13. vr̥kṣaḥ kampate pattrāṇi ca patanti
3. dharmaṃ bhāṣate buddhaḥ
14. grāmaṃ tatra īkṣāmahe
4. prāsādaṃ gacchathaḥ duḥkhaṃ ca
vahathaḥ
15. he nr̥pa tvadīyāḥ virāḥ grāmaṃ jayanti
16. devaṃ śaṃsāvaḥ phalāni yacchāvaḥ ca
5. janakaḥ gr̥haṃ sīdati pustakāni ca
17. duḥkham iha sadā tiṣṭhati
paṭhati
18. nr̥paṃ namāmaḥ iti kṣatriyāḥ vadanti
6. nagaraṃ na rakṣasi dhanaṃ tu harase
19. buddhaḥ bhavāmi jñānaṃ ca bhāṣe
7. tiṣṭhāmi atra hvayāmi ca narān
20. ācāryaḥ bhāṣate śiṣyāh śikṣante ca
8. grāmau rakṣāmi iti nr̥paḥ bhāṣate
21. he virāḥ iti nr̥paḥ kṣatriyān hvayati
9. vātaḥ vahati madīyaṃ ca hr̥dayaṃ
22. śūdrau gajaṃ nayataḥ
kampate
23. dharmaṃ śikṣete sukhaṃ ca labhete
10. buddhaḥ duḥkhaṃ jayate
24. purohitaḥ yajati gr̥hasthāḥ ca yajante
11. gajau bālau paśyataḥ
25. nr̥paḥ nagaraṃ jayati dhanam ca nayate
2
Lekcja 4: ātmanepadam
िवरः ियान् नयित ।१। ासादं गछािम ।२। िशयौ कपेते ।३। धनम्
इह लभावहे सुखम् च ।४। त आचायाः ितित ।५। शूं फले यछथः
।६। मदीयािन िमािण त वसित ।७। देवान् अ न पयामः ।८।
पुतकािन पठामः ानं च लभामहे ।९। पािण वृं यजित ।१०।॥
mazIya; pusfak; paTisa .11. ~Ana; suKa; Bavaifa .12. Zam;a^ carama:
suKa; ca lBAmaH[ .13. hAcAya^: saza safya; vazifa .14. bAl:
paRasAz; fyajaifa vana; ca gacCifa .15. fvazIya; Zanama xH na
paSyAima .16. mA;sa; na KAzaima xifa gaja: BAqafe .17. pusfakaina
paTFa ~Ana; fu na lBaZve .18. v|&a: na isazifa na ca ZAvaifa
jaIvaifa fu .19. Zana; suKa; ca na yacCaima ~Anama " Yava xifa hAcAya^;: .20.
Słówka:
iti – tak, w ten sposób (cudzysłów)
iha – tu, na tym świecie
na – nie (negacja czasownika)
purohita
kṣatriya (m) – kszatrija, rycerz
gr̥hastha (m) – pan domu
jñāna (n) – wiedza
(m) – kapłan domowy
pustaka (n) – księga
buddha (m) – oświecony, Budda
tu - lecz
tvadīya (mfn) - twój
madīya (mfn) - mój
vira (m) – wojownik, bohater
dhana (n) – bogactwo, majątek
dharma (n) – prawo
vr̥kṣa (m) – drzewo
śūdra (m) – śudra (najniższa kl. społ.)
mnemorandka
:
न पयित जमाधः कामाधो नैव पयित ।
न पयित मदोमो थ दोषा पयित ॥
nie widzi ślepy od urodzenia, oślepiony żądzą także nie widzi;
nie widzi upojony pychą oraz interesowny błędów nie widzi.
3
[ Pobierz całość w formacie PDF ]